“Artık Çernobil’de yaşamak daha güvenli.” Aktivistler Taşkent’teki kötü hava kalitesi nedeniyle alarm veriyor

Taşkent’teki hava kirliliği göstergeleri rekor kırıyor. Özbekistan’ın başkentinde nefes almak, 1986’da nükleer felaketin yaşandığı Çernobil’dekinden daha zararlı hale geldi. Taşkentli blog yazarı Nikita Makarenko bununla ilgili verileri telegram kanalında yayınladı.

Çernobil, Ukrayna’da Nisan 1986’da binlerce insanın ölümüne neden olan nükleer santral kazası nedeniyle insanlar için tamamen yaşanmaz hale gelen bir şehirdir.

12 Ocak’ta Taşkentli blog yazarı Nikita Makarenko, Telegram kanalında Çernobil’deki hava kalitesi göstergelerini yayınladı.

Blogcu, “Bu arada, Çernobil’de yaşamak artık Taşkent’te yaşamaktan daha güvenli” diye yazdı.

Dünyadaki hava kalitesini izleyen IQAir endeksine göre, 12 Aralık itibarıyla Taşkent’teki hava kirliliği seviyesi normalin iki katıydı, bu da Özbekistan’ın başkentindeki havanın “tehlikeli” olarak derecelendirildiği anlamına geliyor.

“Bir şeyi anlayamıyorum: Politikacılarımız ve oligarklarımız herkesle birlikte kendilerinin de yavaş yavaş öldüğünü anlamıyor mu? Hava herkesi eşitledi. Ne düşünüyorlar? Nikita Makarenko, Telegram kanalında şöyle yazdı: Oksijen yastığına mı nefes veriyorlar?

IQAir endeksine göre Taşkent’in havasındaki insan akciğerlerine zarar verebilecek toz miktarı 67,5 μg/m3’tür. Bu, Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiyelerinden (5 μg/m3) 18,7 kat daha fazladır.

Havadaki aşırı düzeydeki toksik parçacıklar insanlarda, özellikle de küçük çocuklarda tedavi edilemez hastalıklara neden olabilir: kanser, astım veya dolaşım sorunları.

Dünyadaki her altı ölümün hava kirliliğinden kaynaklandığı biliniyor.

Sosyal medya kullanıcıları ve blog yazarları, Özbekistan’ın başkentindeki hava kirliliğini, son yıllarda Taşkent’in ekosistemine zarar veren devasa ağaç kesimleri ve düzensiz konut inşaatlarından sorumlu tutuyor.

Yaklaşık 49 bin ağacın kaçak kesilmesi

Moratoryum ilanına rağmen Taşkent’te yaklaşık 49 bin ağaç hukuka aykırı olarak kesildi.

Özellikle Taşkent’te inşaat çalışmalarına ilişkin moratoryum defalarca ilan edilmesine rağmen hala devam ediyor.

Son zamanlarda Özbekistan Ekoloji Bakanlığı, Taşkent’teki hava kirliliğinin ana faktörlerini şöyle sıraladı: düşük kaliteli yakıtla çalışan araçlardan kaynaklanan emisyonlar, termik ve enerji santrallerinde kömür ve akaryakıt kullanımı, imar planı olmayan inşaat çalışmaları ve ağaçların kesilmesi. .

2021’de cumhuriyetteki araç sayısı 3,14 milyon ise, 2023’te sayıları 4,6 milyon olacak. Taşkent’te günde ortalama 730 bin araç hareket ediyor, ayrıca bölgelerden 160 bin ile 300 bin arasında araç giriş yapıyor. Uluslararası standartlara uygun olmayan A-80 benzini kullanan otomobiller, diğerlerine göre atmosfere daha fazla zararlı emisyon yayıyor.

Taşkent’teki atmosferik havanın olumsuz sonuçlarını azaltmak için Cumhuriyet Ekoloji Bakanlığı aşağıdaki önlemlerin uygulanmasını önermektedir:

• Euro-4 standardının altında bir çevre kategorisi olan AI-80 benzini başta olmak üzere yakıt kullanımının yasaklanması;
• Malların taşınmasına yönelik 3,5 ve 12 tondan daha ağır araçların yoğun saatlerde – 7:00 – 10:00 ve 17:00 – 20:00 arası – Taşkent topraklarında hareketinin kısıtlanması trafik sıkışıklığının azaltılması ve trafik güvenliğinin sağlanması;
• 2010’dan önce üretilmiş her türlü aracın hareketinin yasaklanması, elektrikli araçlara geçişte araç sahiplerine avantajlar, tercihler ve sübvansiyonlar sağlanması;
• her türlü tesisin inşasına ilişkin moratoryumun duyurulması ve bunlara uyulması (sosyal ve devlet açısından öneme sahip tesisler hariç);
• Taşkent bölgesinin Taşkent’e bitişik bölgelerinde endüstriyel amaçlarla kömür kullanımının yasaklanması.

Kirli kömür

Bundan önce Özbekistan Hidrometeoroloji Hizmet Merkezi (Uzhidromet) Genel Müdürü Sherzod Khabibullaev, başkentteki hava kirliliğinin nedeni olarak aşırı kömür, düşük kaliteli benzin ve akaryakıt tüketimini gösterdi.

“Üretim kuruluşlarının şehre yakın olması, inşaatların artması, şehir içinde küçük çimento dükkanlarının, fabrikaların oluşması, araba sayısının artması vb…. Örneğin Taşkent’te kar yağdığında ısıtma Sistemler gazın yanı sıra havayı ciddi şekilde etkileyen akaryakıtla da çalışıyordu. Bazı yerlerde ısıtma sistemini korumak için kömür de kullanıyorlardı” diye açıkladı Sherzod Khabibullaev.

Ekoloji Bakanlığı ve Uzhidromet başkanının açıklamalarından, Taşkent’teki hava kirliliğinin sorumluluğunu hükümetin üstlendiği anlaşılıyor.

Kömür, dünyada insanlığın kullandığı en kirletici yakıttır.

Veya elektrik üretirken kömür, gaza göre %72 daha fazla CO2 salıyor.

Dünyadaki birçok ülke bu yakıtı terk etti.

Özbekistan’da ise son yıllarda doğal gazdan tasarruf etmek amacıyla hükümetin emriyle birçok tesis kömür ısıtma sistemine devredildi.

Özbek hükümeti, termik santralleri ve fabrikaları ısıtmak için bu tür yakıtlardan vazgeçme konusunda henüz acele etmiyor.

Tam tersine, doğalgaz sıkıntısı yaşandığında, sadece dev termik santral ve fabrikaların değil, okul ve hastanelerin ısıtma sistemleri de tamamen kömüre dönüştürülüyor.

Geçtiğimiz kış Özbekistan hükümeti, gaz tasarrufu amacıyla 2.229 anaokulunu, 2.432 kamu eğitim tesisini ve 746 sağlık kurumunu kömüre geçirmeyi planladığını duyurdu. Ayrıca 5 bin 407 sosyal tesisin, 2 bin 466,2 hektar alana sahip 1 bin 147 seranın ve inşaat malzemesi üreten 250 işletmenin yerel ısıtma sistemlerinin kömür yakıtına dönüştürülmesine yönelik planın onaylandığı bildirildi.

Geçtiğimiz kasım ayında Özbekistan’ın Rusya ile 2,8 milyar metreküp gaz tedariği için iki yıllık bir anlaşma imzaladığı bildirilmişti. Ancak durumun eskisinden daha da kötü olduğu belirtiliyor.

Enerji krizi başkente ulaştı.

Taşkent’teki metan benzin istasyonlarının kapatılmasının ardından AI-80 benzin tüketimi arttı ve bu da uzmanlara göre Özbek başkentinde hava kirliliğine yol açtı.

Aktivistler hükümeti yıkıcı hava kirliliği konusunda eylemsizlikle suçluyor.

“Arabaları sınırlamak için vaat edilen önlemler nerede? Milyonlarca seçenek sunuldu. Ücretli otoparklar nerede, araba sahibi olmanın maliyeti nereye gidiyor? Toplu taşıma nerede?” Taşkent blog yazarı Nikita Makarenko Telegram kanalında yazıyor.

Bu arada Uzhidromet temsilcileri, Taşkent sakinlerinin dışarı çıkarken maske takmalarını, iç mekan hava temizleyicilerini kullanmalarını, pencereleri kapalı tutmalarını ve dışarıda egzersiz yapmamalarını tavsiye ediyor.

Dünya Bankası’nın yayınladığı çalışmanın bulgularına göre Özbekistan’da hava kirliliğinden ölenlerin sayısı 100 bin kişi başına 81.

Bu, Çin ve Hindistan gibi ülkelere kıyasla çok daha az.

2017 yılında Hindistan ve Çin’de hava kirliliği 2,4 milyon insanı öldürdü.