Son 20 yılın seçim ortamı ya da İlham Aliyev’in “muhalifleri”
Natig Javadli
Muzaffer Başkomutanı böyle zayıf Alternatiflerle rekabet etmeyi nasıl başarıyor?
7 Şubat’a, olağanüstü başkanlık seçimlerine bir aydan az bir süre kaldı. Adaylar zaten belli. Fazıl Mustafa, Zahid Oruj, Gudrat Hasanguliyev, Razi Nurullayev, Büyük Azerbaycan Partisi Genel Başkanı Elshad Musayev, 20 yıldır ülkeyi yöneten İlham Aliyev ile seçim yarışına başlayan Bağımsız Sendikalar Başkanı Fuad Aliyev .
Adı geçen milletvekillerinden üçü parti liderleri Fazıl Mustafa Büyük Örgütü, Tüm Azerbaycan Halk Cephesi’nden Gudrat Hasanguliyev, Milli Cephe’den Razi Nurullayev’dir.
Bunlardan BAZCP başkanı Gudrat Hasanguliyev son 20 yılda yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tamamına katılmış ve topladığı oyların toplamı yüzde 7,79 civarında. Örneğin MSK’ya göre Gudrat Hasanguliyev 2003 seçimlerinde yüzde 0,50 (12071), 2008 seçimlerinde yüzde 2,28 (83037), 2013’te yüzde 1,99 (73586) ve son olarak 2018’de yüzde 3,02 (119.311) kazandı. Seçimlerde oylar toplandı
İlginç olan ise 2018 seçimlerinde BAZCP genel başkanının partisi olmayan Zahid Oruj’dan daha az oy almasıydı. Yani MSK sonuçlarına göre Sosyal Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Zahid Oruj “ana muhalefet” konumunda.
Milletvekili Zahid Oruj ilk kez 2013 Cumhurbaşkanlığı seçimine katılmış ve resmi bilgilerde yüzde 1,45 (53.717) oy aldığı belirtiliyor. Zahid Oruj, 2018 yılındaki bir sonraki seçimlerde Demokrat Parti Genel Başkanı Serdar Celaloğlu’na (3,03), BAZCP Genel Başkanı Gudrat Hasanguliyevi’ye (3,02) karşı Sosyal Demokrat Parti Genel Başkanı Gudrat Hasanguliyevi’ye (3,02) karşı yüzde 3,12 (122 bin 956) oy aldı. Milli Diriliş Hareketi Genel Başkanı Araz Alizadeni (1,38), Faraj Guliyev (1,17) ve Milli Cephe Partisi Genel Başkanı Razi Nurullayev (0,78) geride kaldı. Böylece Z. Oruj’un 2 seçimde aldığı toplam oy yüzde 4,57 oldu. Bu kez seçimlere katılan Zahid Oruj başkanlığındaki Sosyal Araştırmalar Merkezi’nin anket sonuçlarında da İlham Aliyev her zaman en yüksek reytingli siyasetçi olarak gösterildi. Bunu bilen merkez başkanı neden üçüncü kez seçimlere katılıyor? Her durumda bu soruyu kendisi cevaplayabilir.
Diğer adaylar Fazıl Mustafa ve Razi Nurullayev ise ikinci kez cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılıyor. 2008 seçimlerinde Büyük İnşaat Partisi Genel Başkanı Fazıl Mustafa yüzde 2,47 (89 bin 985) oy alırken, Milli Cephe Partisi Genel Başkanı Razi Nurullayev ise yüzde 0,74 (29 bin 229) oy oranıyla 8 aday arasında sonuncu oldu.
Bağımsız Sendikalar Başkanı Fuad Aliyev ikinci kez cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılıyor. Fuad Aliyev, ilk kez 2008 seçimlerine katıldığında Liberal Demokrat Parti’nin genel başkanı olmasına rağmen oyların yüzde 1’inden azını (yüzde 0,78) aldı. Adaylığının tescili için MSK’ya 40 bin imza sunan F. Aliyev’in 28 bin 423 oy alması ilginç. Bu tür tuhaflıklara Azerbaycan seçimlerinde sıkça rastlanıyor.
Büyük Azerbaycan Partisi Genel Başkanı Elshad Musayev’e gelince, eski AMIP üyesi ilk kez devlet başkanlığı yarışında kendini deniyor. Ona göre 2003 yılında adaylığını ortaya koymasına rağmen MSK onu kayıt altına almamıştı.
Böylece 7 Şubat’ta yapılan olağanüstü cumhurbaşkanlığı seçimine katılan adayların önceki seçimlerde topladığı oylar toplamda yüzde 16,35 oldu. Bu, İlham Aliyev’in yalnızca 2003 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde topladığından (yüzde 76,84) 6 kat daha az. Şu soru ortaya çıkıyor: 20 yıl öncesine göre çok daha güçlü olan ve Karabağ sorununu çözen Aliyev ile rekabete girenler, bu süreçten kar elde edeceklerini nasıl hesapladılar? Örneğin 2003’ten bu yana yapılan tüm cumhurbaşkanlığı seçimlerinde toplam oy kazancı yüzde 7-8 civarında olan ve siyasi kariyeri boyunca hükümete destek veren Gudrat Hasanguliyev’in, sonuçlarını önceden bildiği “seçim gösterisine” katılmasını sağlayan faktörler nelerdir? ? Elbette Azerbaycan realitesi “akan bir nehre iki kez girilmez” mantığını reddediyor.
Hatta toplam oyları (yüzde 17,59), 20 yıl önceki seçimlerde resmi bilgilere göre ikinci ve üçüncü sırayı paylaşan İsa Gambar (13,97) ve Lala Şevket’in (3,62) oylarından daha az.
Meseleye bir de diğer taraftan bakalım, kendisini Başkomutan olarak adlandıran Cumhurbaşkanı bu kadar zayıf alternatiflerle nasıl yarışacak? 20 yıllık iktidarı boyunca 4 cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 70-80’den fazla oy aldığı açıklanan İlham Aliyev, bölgenin lider devletini yarattığını ve sonunda Karabağ sorununa son verdiğini iddia ediyor. ‘Seçim yasasını iyileştirdiğine ve 25 yıl önce 23 günlük propaganda kampanyasını başlattığına mı inanıyor? (1998) bu süreyi 60 güne çıkararak bir yarışma mı düzenliyor? Soru akışı durmuyor ama yetkililer görmezden geliyor. Zaman acımasızdır ve tarih bu tür bir cehaletin sonsuza kadar süreceğine tanıklık etmemektedir. Diyalektiğin düzenliliği, bir günün yıllar boyunca tekrarladığı tekrarı ortadan kaldırır.
Muhalefet partisi liderlerinin seçimlere katılımıyla ilgili olarak Müsavat Partisi’nin eski başkanı İsa Gambar yalnızca 2003 seçim yarışına katıldı. AMIP’in eski başkanı Etibar Mammadov 1998 ve 2003 seçimlerine, Lala Shavket Hajiyeva ise 2003’te katıldı. FHKC genel başkanı Ali Kerimli ve REAL Partisi genel başkanı İlgar Memmedov hiçbir cumhurbaşkanlığı seçimine katılmadı.
