Sderot eyaleti – İsrail Haberleri
7 Ekim’de Negev kasabası Sderot (nüfus 30.000) 200’e yakın Hamas teröristi tarafından işgal edildi ve 50 sivil ve 20 polis memuru katledildi. Şehrin sokaklarında sivilleri öldürdüler ve polis karakoluna saldırarak IDF tarafından etkisiz hale getirilene kadar orayı işgal ettiler. Savaşın başlangıcından bu yana şehre yönelik sürekli roket atışlarının ışığında, IDF Ekim ortasında şehir sakinlerinin neredeyse tamamını tahliye etti; bunların çoğu Eilat, Kudüs ve Ölü Deniz bölgesindeki otellerde kalıyor. .
Nüfusun zihinsel durumu nedir? Sderot ve Gazze çevresindeki yerleşim yerleri ve daha geniş anlamda İsrail nüfusunun tamamı mı? İsraillilerin 7 Ekim’de yaşadığı travmayı diğer travmatik olaylardan farklı kılan nedir? Bu yazar yakın zamanda bu kritik konuları tartışmak için Sderot’taki Uluslararası Dayanıklılık Merkezi’nin yöneticisi Ayelet Shmuel ile konuştu.
Sderot travmaya yabancı değil. Kasaba Gazze Şeridi’nden sadece bir kilometre uzaklıkta bulunuyor ve 21 yılı aşkın süredir devam eden füze saldırıları tehdidiyle mücadele ediyor. Sderot sakinlerinin yüzde doksanı, şehirdeki çocukların %70’i de dahil olmak üzere, travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) semptomları yaşıyor. Sderot Dayanıklılık Merkezi, tüm Sderot sakinlerine bireysel, aile ve grup ortamlarında ücretsiz duygusal dayanıklılık terapisi sağlar. Ayrıca her yaştan çocuğa dirençlilik günü kampları sunarak çocuklara kişisel güvenli alanların nasıl oluşturulacağını öğretiyor ve içsel güçlerini güçlendirmelerine yardımcı oluyor.
Shmuel’in başkanlığını yaptığı Sderot’taki Uluslararası Dayanıklılık Merkezi, dünya çapında Sderot’ta öncülük edilen yöntemleri ziyaretçi gruplara öğretiyor ve diğer topluluklarla bilgi ve tedavi tekniklerini paylaşıyor. Shmuel, Sderot’taki çalışmalarının yanı sıra dünya çapındaki Yahudi topluluklarına yardım ediyor, yaşadıkları antisemitizmin travmalarıyla baş etmelerine yardımcı olmak.
Shmuel, savaşın ve beraberinde gelen travmaların travma tedavisinin doğasını ve konuya bakış açısını değiştirdiğini açıklıyor. Shmuel, “Travmanın boyutu değişti” diyor. “Genellikle roket saldırılarından kaynaklananlarla aynı semptomlar ve aynı travmalar oluyor. İnsanlar zor zamanlar geçiriyor ve akut stres semptomları yaşıyor ve bazılarının zaten TSSB tanısı var, bu yüzden daha fazla tetikte oluyorlar. Bunun boyutunun çok iyi farkındayız ve bir şeyler başladığı anda çağrı merkezine dönüşen ve orada tedavi gören insanları kabul eden bir Dayanıklılık Merkezimiz var. Alternatif olarak terapist insanlarla evlerinde de buluşabilir.”
7 Ekim’den sonra tedavi sağlama ve tedavi alma büyük ölçüde değişti. Bölge sakinlerinin tedavi için evlerini terk etmeleri, terapistlerin ise Dayanıklılık Merkezi’ne giderek tedavi sunmaları tehlikeli hale geldi. İnsanların evlerinden çıkması güvenli hale geldikten sonra Direnç Merkezi belediye binası içindeki çağrı merkezini açtı.
Shmuel, roketlerin artan tehlikesi ve olası terörist sızması nedeniyle ekiplerin ancak gerekli olduğunda dışarı çıktığını ekliyor. “Genellikle Sderot’ta her şey uygulamalı olarak yapılıyor ve biz de insanlarımızın yanına gidiyoruz. Bu sefer gidip bu konuda bir şeyler yapmak tehlikeliydi.”
Savaş sadece tedavilerin yerini değil aynı zamanda travma tedavisinin doğasını da değiştirdi. Shmuel, “Travma dünyasını anlayan herkes bunun çok farklı olduğunu anlar” diyor. Öncelikle travmanın İsraillileri ulusal düzeyde etkilediğini açıklıyor. İkincisi, travma henüz sona ermemiş, devam eden bir olayın parçasıdır. “Bir hafta boyunca roketler atılıp sonra da bitecek gibi değil. (Aylardır) ateş altındayız. İnsanlar kendilerini güvende hissetmiyor ve güvenli bir ortam olmadığında travmayı tedavi etmek sorun oluyor” diye açıklıyor.
Eklenen bir faktör de görüntülerin kamuya açıklanmasıydı. Shmuel şöyle diyor: “Akıl sağlığından bahsettiğinizde, uğraştığınız görüntülerden de bahsetmelisiniz. Genellikle çok özel olan travma görüntülerine inanılmaz derecede maruz kalındı. Eylemlerin kendisi, aklı başında hiç kimsenin uğraşmak zorunda kalacağını düşündüğü bir şey değil.
Shmuel, Hamas saldırılarının başlangıcında İsrail güçlerinin gelişindeki gecikmenin terk edilmişlik duygusuna ve güvenin zedelenmesine yol açtığına dikkat çekiyor. “Sanki ihtiyacım olduğunda kimse yardımıma gelmiyormuş gibi” diyor. “İsrail’de Demir Kubbe ve IDF var. Olmayan işlerin hemen halledilmesine alışığız.”
Bugün dünyada İsrail’i destekleyen ve savunan pek çok kişi varken, İsrail’den nefret edenler arasında Shmuel şöyle diyor: “Gerçekten bizi öldürmek istediklerini düşünüyorsunuz.”
Travmada bir diğer kritik konu da güvendir. Çoğu travma vakasında insanlar hayatta kalanlara desteklerini ifade eder ve onların anlattıklarına inanırlar. Ancak Shmuel, 7 Ekim katliamında dünyada hayatta kalanların anlattıklarına inanmayan ve hayatta kaldıklarına sevinmeyen insanlar olduğuna dikkat çekiyor. “Travmayla, özellikle de cinsel travmayla uğraşan herkes inanmanın ne kadar önemli olduğunu bilir.”
Tüm bu katmanların daha önce bu ölçekte ele alınmamış travma konuları olduğunu söylüyor. Shmuel, bu travma süreçlerini ele almanın en iyi yolunu bulmanın bir “öğrenme süreci ve devam eden bir çalışma” olduğunu söylüyor. Bunun aynı zamanda kişinin yaşadığı travmanın türüne de bağlı olduğunu belirtiyor. Mesela çocukları rehin alınan insanlara nasıl davranılır? “Rehine durumlarıyla uğraşmaya alışkın değiliz, özellikle de küçük çocuklardan söz ederken. Bunun zihinsel sağlık platformunda boyutu çok büyük.
Hamas teröristleri tarafından tahrip edilen Kibbutz Be’eri sakinlerinin koşullarını anlatarak, koşullar göz önüne alındığında travma tedavisi sağlamanın zorluklarını özetliyor. “Eğer Be’eri’liysem evde değilim. Yapmam gereken terapi seansları için normal bir ortamım yok. Geleceğin nasıl görüneceğini bilmiyorum çünkü oraya dönüp dönmeyeceğimi bilmiyorum. Arkadaşımın esaretten dönüp dönmeyeceğini bilmiyorum ve çok fazla insan kaybettim. Bu çok karmaşık bir travma.”
Shmuel, bunaltıcı travmaya rağmen birçok insanın doğal iyileşme sürecinin bir parçası olarak iyileşebileceğini ve iyileştiğini ekliyor. Ancak şu uyarıda bulunuyor: “Henüz orada değiliz çünkü durum henüz değişmedi. Hala savaştayız. Çoğu zaman, bir savaştan sonra bir dakikanızı ayırıp kendinize doğal bir şekilde iyileşme şansı vermek istersiniz.”
İnsanlara travma sonrası semptomların farkında olmak ve yaşadıkları semptomlarda bir ilerleme veya değişiklik olup olmadığını kontrol etmek için kişisel farkındalık uygulamalarını tavsiye ediyor. “Şu anda gördüklerinizle birlikte genel olarak nasıl olduğunuzu kontrol edin. Pek çok insan çok dayanıklı olabilir” diyor. “Ülkedeki herkesin tedaviye ihtiyacı olmayacak veya TSSB yaşaması gerekmeyecek.”
Sonuçta travma tedavisinin en etkili biçiminin topluluk düzeyinde olduğunu söylüyor. “Haftada bir kez tedaviye gitmek yeterli değil. İnsanlar bu sistemlerde yer alma yeteneğine sahip olduğunda, okullarda ve topluluklarda dirençli bir zihniyet ve farkındalık zihniyeti yaratmak istiyorsunuz.” Shmuel, bu hizmetlerin mevcut olması durumunda doktorların ve okulların bundan haberdar olacağını ve ihtiyacı olanlara bu hizmetleri sunabileceklerini öne sürüyor. “Amaç bunu insanlara dayatmak değil, sunmaktır” diyor. Bu noktada ruh sağlığı uzmanları bu sorunlarla kimin baş edebileceğini ve hangi kişilerin ekstra desteğe ihtiyaç duyacağını ayırt edebilecektir.
Profesyonel olarak şuna dikkat çekiyor: “İşi yapma şeklimizi ve hangi durumlarda hangi araç ve yöntemlerin işe yarayıp hangilerinin işe yaramadığını geliştirmemiz ve tanımlamamız gerekecek.” Shmuel, sivillerin ve askeri personelin bu savaş sırasındaki deneyimlerinin, karmaşık savaş travması hakkında mükemmel bir araştırma kaynağı olacağını ekliyor.
Sderot Belediye Başkanı Alon Davidi ile masaya oturuyoruz
Alon Davidi, 2013’ten beri Sderot belediye başkanıdır. Beerşeba yerlisi olan Davidi, 22 yıldır Sderot’ta yaşıyor.Sderot sakinleri ne zaman evlerine dönebilecek?
Büyüleyici şehrimize dönüp gelişimini sürdürmenin heyecanını yaşayacağız. Güvenlik sorunu başbakanın, savunma bakanının ve IDF genelkurmay başkanının vereceği yanıtlara bağlı. Orada yaşamanın güvenli olduğunu söylediklerinde geri dönmemize izin verecekler. Şu anda net cevaplar alamadık.
Sderot Belediyesi bu dönemde neler yaptı ve insanlar şehre yardım etmek için neler yapabilir?Şu anda Sderot ve Gazze kuşatma yerleşimlerinin şimdiye kadar yaşadığı en zor dönemin ortasındayız. Yaklaşık iki aydır evlerimizden uzaktayız. 30.000’den fazla Sderot sakini şu anda Eilat, Kudüs, Tel Aviv, Ölü Deniz ve Şaron bölgesindeki otellerde yaşıyor. Sderot Belediyesi onlar için okullar, anaokulları, kreşler ve bir dayanıklılık merkezi de dahil olmak üzere gıda, çamaşır yıkama ve kültürel faaliyetlerin ötesinde günlük ihtiyaçlarını karşılayan bir eğitim sistemi kurdu.
Bu çok büyük bir çabaydı. Bunun için devletten, özel kaynaklardan, vakıflardan hatırı sayılır miktarda para toplamamız gerekiyor. Her türlü yardımdan memnuniyet duyarız. Sderot sakinlerine otellerinde sağladığımız yardımlar şehrimizin topluluk duygusunu koruyor. Bunları güçlendirmek istiyoruz.
Geri döndüğümüzde Sderot’yu rehabilite etmemiz gerekecek. İnsanların şehri terk etmesini istemiyoruz. Tam tersine Sderot, Gazze’den gelen teröre karşı İsrail Devleti’nin en önemli simgesi haline gelmeli. Şehri geliştirmeye devam etmemize yardımcı olacak birçok ortak bulmayı umuyoruz. Bu çok büyük bir çaba gerektirecek ve ne kadar çok ortağımız varsa, o kadar çok çözüm sağlayabiliriz.
Yapılması gereken en önemli şey nedir?
En önemli şey IDF’nin işini yapması gerektiğidir. Şehrin rehabilitasyonu hakkında yaptığımız ve konuştuğumuz her şey, ancak IDF’nin Hamas’ı ve onun yeteneklerini yok etmesi ve Gazze Şeridi’nde güvenlik kontrolü sağlaması durumunda gerçekleşecektir.
Eğer bunu yaparlarsa şehrin geleceği konusunda iyimser misiniz?
Seçkin vatandaşlara, mükemmel eğitim sistemlerine, kültüre, eğitime ve istihdama sahip harika bir şehrimiz var. Sderot’un nüfusu son yedi veya sekiz yılda neredeyse iki katına çıktı. Güvenliğimiz varsa inşa edebiliriz; ve bunu yaparken kendimizi yeniden inşa edeceğiz. – AR
