Paşinyan: “Bakü’nün barışla ilgili üç ilkeye nasıl yaklaşacağı belli değil”

Başbakan Ermenilerin Karabağ’a döneceğine inanmıyor

Azerbaycan’ın, Ermenistan’ın önerdiği üç ilkeye dayalı bir barış anlaşmasını imzalamayı kabul edip etmeyeceği henüz belli değil.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 24 Kasım’da vatandaşların videolu sorularını canlı olarak yanıtlıyordu. söz konusu.

14 Mayıs ve 15 Temmuz 2023’te (Charles Michel, Nikol Paşinyan, İlham Aliyev) yapılan üçlü toplantıların temelini bu üç ilkenin oluşturduğunu söyledi. sonuçlarda yansımasını buldu.

İlkelerden ilki, her iki ülkenin de birbirinin toprak bütünlüğünü (Ermenistan’ın 29,8 bin kilometrekare, Azerbaycan’ın ise 86,6 bin kilometrekare) tanımasıdır.

İkinci prensip ise sınırların sınırlandırılmasının siyasi temelinin Alma-Ata Deklarasyonu’na dayandırılmasıdır.

Sınırlandırma için SSCB Genelkurmay Başkanlığı’nın 1974-1990 yılları arasındaki haritaları kullanılmalıdır. Çünkü Ermenistan Cumhuriyeti SSCB topraklarında kuruldu.

Üçüncü prensip, iki ülke arasındaki iletişimin, ülkelerin yargı ve egemenliklerine saygı gösterilerek, karşılıklılık ve eşitlik temelinde açılması gerektiğidir.

Paşinyan, resmi Bakü’nün bu üç prensibi de kabul edeceğinden ve bir barış anlaşması imzalayacağından emin değil:

“Azerbaycan’ın bu üç ilkeye dayanan barış anlaşmasını imzalamayı reddettiğini kesin olarak söyleyemeyiz. Ancak Azerbaycan’ın bu üç ilkeye bağlılığını teyit ettiğini söyleyemeyiz. Müzakereler sırasında bu konuların açıklığa kavuşturulması gerekiyor”.

Paşinyan, iki sınırlandırma komisyonunun 30 Kasım’daki toplantısından sonra bir sonuca varılabileceğine inanıyor:

“Bu tartışmalardan sonuç çıkaracağız. Başka müzakereler varsa Azerbaycan’ın bu ilkeler temelinde müzakereye hazır olup olmadığına veya bu ilkeleri reddedip reddetmediğine ilişkin sonuçlarını bekleyeceğiz. Gerçek şu ki, hâlâ bu inanca sahip değiliz. Azerbaycan, Ermenistan’ın toprak bütünlüğünü tanıdığına dair bir açıklama yapmasına rağmen. Ancak burada Ermenistan’ın toprak bütünlüğünden ne kastettiklerini açıklığa kavuşturmak gerekiyor. Bu konuların açıklığa kavuşturulması önümüzdeki müzakere süreçlerinin temel öncelikleridir.”.

Paşinyan ayrıca Ermenilerin Karabağ’a iadesi konusuna da değindi.

O dikkate alır mevcut aşamada Ermenilerin Karabağ’a dönmesinin gerçekçi olmadığını söyledi.

Başbakan, Azerbaycan’ın 19 Eylül’deki Karabağ operasyonundan sonra bunun gerçekçi görünmediğini kaydetti:

“19 Eylül sonrasında Ermenileri Dağlık Karabağ’ı terk etmeye zorlayan durum ve etnik temizlik politikası değişmedi. Eğer o insanların bugün dönüşü gerçek olsaydı Dağlık Karabağ’ı terk etmezlerdi. Dağlık Karabağ’dan zorla yerinden edilen Ermenilerin evlerine dönme şansları olmazsa, onların Ermenistan’da kalmaları ve ülkemizden göç etmemeleri için elimizden geleni yapacağız.”.

Ermenistan’dan Karabağ Ermenilerinin büyük bir akınının olmamasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Başbakan, tüm Karabağların yakın zamanda Ermeni vatandaşlığını almasını umuyor.

Bakü ile Erivan arasında ne oldu?

Erivan ve Bakü, 30 Kasım’da iki ülke sınırında Ermenistan ve Azerbaycan sınırlarının belirlenmesine ilişkin komisyon toplantısı yapılacağını doğruladı.

Toplantının nerede yapılacağı henüz açıklanmadı.

İki ülke temsilcilerinin daha önceki görüşmeleri çoğunlukla Gazah-İçevan sınırında gerçekleşmişti.

15 Temmuz 2023’te Brüksel’de Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında bir toplantı daha düzenlendi.

Görüşmede taraflar, ülkelerin egemenliği ve toprak bütünlüğü, sınırların sınırlandırılması, iki ülke arasında ulaşım bağlantılarının açılması, Karabağ’daki Ermeni nüfusunun durumu, hakları ve güvenliği, Laçin çevresindeki durum ele alındı. Koridor, kazara sınırı geçen askerlerin karşılıklı serbest bırakılması, mayınların temizlenmesi ve kayıp kişilerle ilgili konular.

Eylül 2020’de Azerbaycan ve Ermenistan silahlı kuvvetleri arasında 44 gün süren İkinci Karabağ Savaşı yaşandı.

Azerbaycan, Karabağ’ın bir kısmı ve çevredeki 7 ilçenin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

19 Eylül 2023’te Azerbaycan Karabağ’a terörle mücadele operasyonu düzenledi.

28 Eylül’de ayrılıkçı “Dağlık Karabağ (Artsakh) Devlet Başkanı” Samvel Şahramanyan, “cumhuriyetin” dağılmasına ilişkin kararnameyi imzaladı.

Kararnameyi 19 Eylül 2023 sonrası duruma bağladı.

15 Ekim’de Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Hankendi şehrini ziyaret etti.

Cumhurbaşkanı Hankendi’de Azerbaycan bayrağını göndere çekti ve bir konuşma yaptı.

Konuşmasında Azerbaycan’ın tamamen egemenliğine kavuştuğunu, Karabağ sorununun bittiğini, çatışmanın da sona erdiğini söyledi.