Özbekistan, Filistin’de yasadışı İsrail yerleşimlerinin ilan edilmesini destekledi

Karakalpak aktivisti Tleubike Yuldasheva, Özbekistan’ın talebi üzerine yaklaşık bir yıldır tutuklu bulunduğu Aktobe kentindeki duruşma öncesi gözaltı merkezinden (SIZO) 13 Kasım’da serbest bırakıldı.

– Kazak yetkililerinden beni Özbekistan’a iade etmemelerini rica ediyorum. Özbekistan’a iade edilirsem orada işkence ve kötü muameleyle karşılaşacağım. Yuldasheva, duruşma öncesi gözaltı merkezinden ayrıldıktan sonra yaptığı bir yorumda Azattyk’e (Radio Liberty’nin Kazakça baskısı) şunları söyledi: “(Kazak yetkililerinden) duruma müdahale etmelerini ve bana mülteci statüsü vermelerini istiyorum.”

Ceza sistemi çalışanları, duruşma öncesi gözaltı merkezinin kapısından Yuldashev’i göç polisine götürdü ve burada onun Aktobe kentindeki ikamet yerini belirlediler.

Aktobe Bölgesi İstihdam ve Sosyal Programlar Koordinasyon Dairesi’ne göre, Yuldasheva gözaltındayken mülteci statüsü için başvurdu. Özel komisyonun talebini 24 Kasım’da değerlendirmesi bekleniyor. Karakalpak aktivisti bu zamana kadar Aktobe’de kalacak, ardından Almatı’ya gidip akrabalarını ziyaret etmeyi planlıyor.

İnsan hakları aktivistlerine göre aktivistin gelecekteki kaderi hâlâ belirsiz. Kazakistan İnsan Hakları Bürosu Aktobe şubesi başkanı Irina Goltsvart, Yuldasheva’nın verdiği sığınmacı sertifikasının süresinin 3 Aralık’ta dolduğunu söylüyor.

Mevcut mevzuat sığınmacı statüsündeki bir kişinin iadesine izin vermemektedir. Ancak özel komisyonun 24 Kasım’daki toplantısında nasıl bir karar vereceği henüz bilinmiyor. Aktobe bölgesi istihdam ve sosyal programların koordinasyonundan sorumlu daire başkan yardımcısı Anuarbek Konzhar’a göre, 24 Kasım’daki toplantıda hem mülteci statüsü verilmesi hem de sığınmacı belgesinin geçerliliğinin uzatılması konusu ele alınacak. kabul edilebilir.

Kararın, Milli Güvenlik Komitesi ve İç Politika Dairesi temsilcilerinin yer alacağı bir komisyon tarafından verilmesi gerekiyor.

13 Kasım 2022’de Yuldasheva, Aktobe bölgesindeki Zhaisan kontrol noktasında gözaltına alındı. Kazak sınır muhafızları, eyaletler arası arananlar listesine alındığını söyleyerek onun Rusya’ya girmesine izin vermedi. Gözaltına alındı ​​ve Aralık ayı sonunda mahkeme tutukluluk süresini 13 Kasım 2023’e kadar uzattı. Temmuz 2022’nin başında Karakalpakstan’da yaşanan kanlı olayların ardından Özbekistan İçişleri Bakanlığı, Yuldasheva’yı “anayasal düzeni ihlal” suçlamasıyla suçladı. Nukus’taki mahkeme, gıyaben gözaltı şeklinde önleyici tedbir alınmasına izin verdi.

Bu yılın eylül ayı başında Almatı’da gözaltına alınan ve sığınma başvurusunda bulunan Karakalpak aktivistleri Koshkarbay Toremuratov ve Zhangeldy Zhaksymbetov serbest bırakıldı. İnsan hakları aktivistleri, haklarında iade yapılması düşünülen kişiler olarak izin verilen azami tutukluluk süresinin sona erdiğini kaydetti. 17 Eylül’de Raisa Khudaibergenova Almatı duruşma öncesi gözaltı merkezinden serbest bırakıldı ve 5 Ekim’de Ziuar Mirmanbetova serbest bırakıldı. Hepsi bir yıl boyunca bir Kazak hapishanesinde tutuklu kaldı. Toplam, bilgiye göre Karakalpak diasporası temsilcisi Akylbek Muratbai, “Taşkent’in talebi üzerine Karakalpak diasporasının beş temsilcisi yurt dışında tutuklandı.”

Kazakistan İnsan Hakları Bürosu Azattyk’e şunları söyledi: “Bu vatandaşların çoğunluğunun, Özbek yetkilileri tarafından Temmuz 2022’nin başlarındaki Nukus olaylarından sonra (Özbekistan’ın) anayasal düzenini baltalamaya çalıştığından şüpheleniliyor.”

Ekim başında ortaya çıktılar mesajlar Karakalpak aktivisti Tleubika Yuldasheva’ya karşı Özbekistan’da gıyaben bir duruşma yapıldığı belirtildi. Asiaterra.info web sitesi, gıyaben “duruşmanın” “sanık”ın katılımı ve hatta bildirimi olmadan yürütüldüğünü ve kararın bilinmediğini yazdı.

İnsan hakları aktivistlerine göre Tleubike Yuldasheva, 2020’nin başından beri kalıcı olarak Kazakistan’da yaşıyor. Siyasi inançları nedeniyle memleketinde zulüm görebileceğine inandığı için sığınma başvurusunda bulundu: Yetkililer tarafından zulme uğrayan Karakalpak aktivistlerinin haklarını korumak için çalışıyordu.

Uluslararası insan hakları örgütü İnsan Hakları İzleme Örgütü, geçen yıl Kazakistan’da Karakalpak aktivistlerinin gözaltına alınmasının ardından Astana’ya Karakalpak diasporasının tutuklu üyelerinin iade edilmemesi çağrısında bulunarak, bu kişilerin Özbekistan’da siyasi saikli kovuşturma ve işkenceyle karşı karşıya kalabilecekleri uyarısında bulunmuştu.

2022 yılında yetkililerin Karakalpakstan’ın özerkliğini kaldırma girişimi kitlesel protestolarla sonuçlandı. Yetkililere göre, 1 ve 2 Temmuz 2022 tarihlerinde özerk cumhuriyetin başkentinde düzenlenen protestolar sırasında 21 kişi öldü, aralarında güvenlik güçlerinin de bulunduğu 243 kişi yaralandı. Protestoların ardından Taşkent, Anayasa taslağından Karakalpakstan’ı egemenlik ve Özbekistan’dan ayrılma hakkından yoksun bırakan hükümleri geri çekti.

Özbekistan’da yaşanan olayların ardından Özbekistan’da başlatılan davalar onlarca kişinin mahkumiyetle sonuçlanmasıyla sonuçlandı; mahkemede işkence iddiasında bulunan aktivist Dauletmurat Tadzhimuratov, 16 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Avrupa Parlementosu son kararında Taşkent’e cezaları iptal etmesi çağrısında bulunuldu protestocular gözaltına alındı ​​ve “İktidarı ele geçirmek veya Özbekistan’ın anayasal düzenini yıkmak için komplo kurmakla” suçlandı çünkü belgede belirtildiği gibi göstericiler Anayasa’nın Karakalpakstan Cumhuriyeti’nin özerkliğine ilişkin hükümlerinin korunması çağrısında bulundu.