Komşular Putin’e “yardım etmedi”. Kazakistan Azerbaycan ve Gürcistan, Rusya’yı atlayarak bir ulaşım koridoru geliştiriyor
Rusya’nın komşuları Prigozhin’in “isyanına” nasıl tepki verdi?
Amerikalı araştırmacı Andrew D’Anieri, Rusya’daki “askeri isyan”ın Vladimir Putin rejiminin “kırılgan doğasını” ortaya çıkardığını ve artık Sovyet sonrası ülkelerin seçkinlerinin Moskova’da olanları yakından izleyerek yeni zayıflık işaretleri yakalamaya çalışacaklarını yazıyor. Atlantik Konseyi. D’Anieri, isyanın neden olduğu krizin Avrasya’da önemli sonuçları olabileceğine inanıyor.
Yazar, Yevgeny Prigozhin liderliğindeki özel askeri şirket Wagner’den paralı askerler Moskova’ya doğru yola çıktığında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazakistan’ın başkanı Kassym-Jomart Tokayev’i aradı ve “durum hakkında onu bilgilendirdi” diye yazıyor. Kazakistan Cumhurbaşkanı isyanı Rusya’nın “iç meselesi” olarak nitelendirdi.
D’Anieri, “Tokayev yardım edemeyeceğini açıkça belirtti,” diye devam ediyor ve geçen yıl Tokayev’in iktidarı sürdürmek için Rusya liderliğindeki Toplu Güvenlik Anlaşması Örgütü’nden yardım istediğini hatırlıyor. İsyana dönüşen kitlesel protestoların ortasında CSTO birlikleri ülkeye gönderildi. Astana daha sonra saldırıyı “yabancı eğitimli teröristler” tarafından duyurdu, ancak hiçbir zaman kanıt sunmadı. CSTO birliği iki hafta sonra Kazakistan’dan ayrıldı.
Tokayev’in kayıtsızlığı, Putin’i Kazakistan da dahil olmak üzere diğer EAEU üyelerinin zararına Belarus ile çok yakın ilişkilere sahip olduğu için azarladığı 24 Mayıs Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU) konuşması bağlamında daha da ilginç.
Makale, Putin’in de Özbekistan Cumhurbaşkanı Shavkat Mirziyaev’i aradı ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve tarafsız bir yanıt aldı.
“İsyan” sırasında, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “barış ve uyumun” sağlanmasına yardım etmeye hazır olduğunu açıkladı. İran Dışişleri Bakanlığı temsilcisi, “hukukun üstünlüğünün” önemini vurguladı. Her iki ülke de Moskova ile ticari ve askeri bağlarını sürdürüyor ancak güçlerinin meşruiyeti Moskova’ya bağlı değil.
Sonuç olarak, Belarus lideri Alexander Lukashenko Putin’e yardım etti. Prigozhin ile Kremlin arasında aracı oldu ve Wagner sütunlarının ilerlemesini durduran bir anlaşma imzaladı.
Yazar, isyanın Putin rejiminin istikrarsızlığını gösterdiğine inanıyor. “Avrasya’daki Rus hakimiyeti bir zamanlar hafife alınıyordu, ancak şimdi Rus gücünün hayaleti ortadan kalkabilir ve bölge için ciddi sonuçlar doğurabilir. Avrasya’daki liderler ve seçkinler şimdi Moskova’yı yeni zayıflık belirtileri için yakından izliyor olacaklar. D’Anieri, Kremlin’in gücünün zayıflaması, Orta Asya ve Güney Kafkasya’da (bu bölgelerdeki) ABD önderliğindeki Batı, Çin ve Türkiye ile ilişkiler geliştirmeye çalışırken, daha bağımsız bir dış politika için yeni bir çağın habercisi olabilir.
Astana, Bakü ve Tiflis, Rusya’yı atlayarak bir ulaşım koridoru geliştiriyor
İngilizce sitesi Eurasianet Kazakistan, Azerbaycan ve Ermenistan’ın Hazar Denizi boyunca bir ulaşım koridoru geliştirmek için çaba sarf ettiğini yazıyor.
Kazakistan, Rusya’yı bypass eden Trans-Hazar koridorundaki darboğazları genişletmek için Azerbaycan ve Gürcistan ile ortak bir lojistik şirketi kurulması konusunda anlaşmaya vardı. İlgili anlaşma, Kazakistan Başbakanı Alihan Smailov’un Güney Kafkasya ziyareti sırasında imzalandı.
Ortak lojistik şirketinin amacı, Çin’den Avrupa’ya mal tedarikini basitleştirmek ve tarife sürecini optimize etmektir.
Trans-Hazar (Orta) koridorunun geleceğine ilişkin karamsar analizler, kargonun birkaç sınırı geçmesi gerekeceği gerçeğine dayanıyordu. Azerbaycan, Kazakistan ve Gürcistan’ın ortak bir lojistik şirketinin kurulması engelleri aşmak için tasarlanmıştır.
Şimdi bile, malların taşınması çok daha kolay hale geldi. Kazakistan Sanayi ve Altyapı Geliştirme Bakanlığı, Trans-Hazar koridoru boyunca Çin’den Avrupa’ya mal taşıma süresinin yıl içinde 53 günden 18-23 güne düştüğünü bildirdi. Şu anki hedef bu süreyi 10-15 güne indirmek.
Makalenin yazarı Almaz Kumenov, taşınan malların hacminin nispeten küçük olduğunu ancak büyüme olduğunu yazıyor. İlk beş ayda, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 64 daha fazla olan koridor boyunca bir milyon tondan fazla kargo taşındı.
Üç ülke birlikte teslimat sürelerini kısaltabilir, ancak trafiği artırmak için yeni altyapıya yatırım yapılması gerekiyor.
Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru Genel Sekreteri Gaidar Abdukerimov, Güney Kafkasya’nın geçiş potansiyelini engelleyen koridordaki darboğaz olduğunu söyledi. Liman altyapısının önemli ölçüde az gelişmiş olması, iş hacmi üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir.
Bu, Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili tarafından Smailov ile yapılan görüşmede de kabul edildi. Tiflis’in demiryolu ağının modernizasyonu ve yeni bir liman inşaatı üzerinde çalıştığını söyledi.
Smailov’un Gürcistan ziyareti sırasında Kazakistan’a ait olan ve Kazak petrolünün Karadeniz’e çıkış yolunu açan Batum petrol terminalinin kapasitesinin artırılmasına yönelik anlaşma imzalandı. Bu koridor, Kazakistan’ın petrol ihracatı için Rusya topraklarına olan bağımlılığını azaltma stratejisinin özellikle önemli bir bileşeni olarak görülüyor.
Moskova bölge üzerindeki kontrolünü kaybediyor mu??
Çin’in Orta Asya’daki emelleri büyüyor. Bu Moskova’yı nasıl etkiler ve bölge üzerindeki kontrolünü kaybediyor mu? Berlin Carnegie Rusya ve Avrasya Çalışmaları Merkezi Direktörü Alexander Gabuev ve araştırmacı Temur Umarov, bir Amerikan yayınında bu konuda yazıyorlar. dışişleri.
Yayının yazarları, Xi’an’daki Orta Asya-Çin zirvesinin ardından bazı uzmanların, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle zayıflarken, “Çin’in bölge için Pekin ve Moskova arasındaki savaşı kazandığı” yönünde açıklamalar yaptığına dikkat çekiyor.
Gabuev ve Umarov, Moskova’nın hala birçok nüfuz aracına sahip olduğuna inanıyor. Rusya, savaşın başlangıcından bu yana komşularına bölgesel hiyerarşideki yerini sık sık hatırlattı. Örneğin geçen yıl Moskova, Kazak petrolünü Avrupa’ya taşıyan Hazar boru hattının işletimini dört kez kısmen veya tamamen kısıtladı.
Bölge ülkelerinin ekonomileri de Rusya’ya bağımlı. Kazakistan ve Kırgızistan, Rusya’dan tüketim malları ithal ediyor. Orta Asya ile Rusya arasındaki ticaret geçen yıl yüzde 20 arttı. Bölgeden Rusya’ya gelen işçi göçmenlerin sayısı da artıyor. Geçen yıl 10 milyondan fazla göçmen Rusya’ya girdi, bu bir önceki yıla göre iki milyon fazla.
Ancak araştırmacılar Gabuev ve Umarov, Rusya’nın Orta Asya’da zayıfladığı ve Çin’in Rusya’nın bölgedeki hakimiyetini bastırmaya çalıştığı fikrinin hatalı olduğuna inanıyor. Pekin ve Moskova aynı fikirde değilse, Rusya’nın geri adım atıp uyum sağlamaktan başka seçeneği yok. Ancak birçok konuda Rusya ve Çin rakip değil.
Kanıt olarak, yazarlar Çin’in bölge ile artan ticaret hacmini gösteriyor. Geçen yıl 70 milyar dolara ulaştı, bu dönemde Rusya ile bölge arasındaki ticaret cirosu 40 milyar doları buldu. Çin ile ticaret hacmi, esas olarak bölge ülkelerinden hammadde ihracatı nedeniyle arttı, Rusya’nın kendisi hammadde ihraç ettiği için mallara ihtiyacı yok.
Bölgede güvenlik konusunda Çin ve Rusya’nın çıkarları örtüşüyor. Her iki gücün de temel hedefi bölgedeki rejimleri elinde tutmak ve Batı’nın gelmesini engellemektir. Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan, Rusya liderliğindeki CSTO’nun üyeleridir. Özbekistan ve Türkmenistan örgüte üye değiller ama Rusya ile diğer devletlerle güvenlik ilişkilerini genişletmelerini engelleyecek ikili anlaşmaları var.
Moskova, bölgedeki güvenliği jeopolitik rekabet açısından görürken, Pekin bunu ticari çıkarlarını korumanın bir aracı olarak görmekte ve komşu ülkelerdeki gelişmelerin Çin’in siyasi istikrarını etkilememesini sağlamaya çalışmaktadır. Afganistan’dan teröristlerin bölgeye gelmesinden korkan Çin, 2018’de Tacik-Afgan sınırında bir askeri üs inşa etti. Bu Kremlin’e zarar verdi, ancak 2021’de inşa edilen ikinci üs Moskova’dan muhalefet uyandırmadı. Gabuev ve Umarov’a göre Rusya bunu rekabetten çok güvenlik için bir sorumluluk paylaşımı olarak gördü. Araştırmacılara göre Kremlin’in Tacikistan’daki Çin üslerine yönelik tavrındaki değişiklik, Pekin’in bölgede güçlenmesinin Rusya’nın iradesine aykırı olmadığını gösteriyor. Orta Asya’da nüfuz rekabeti olsa da Moskova ve Pekin ikili dostluk ilişkilerine öncelik veriyor.
“Gelecekte, Çin-Rus güç asimetrisi, elbette, Çin liderlerinin Kremlin’in onayına veya yardımına ihtiyaç duymadan Orta Asya siyasetine karışmalarına izin verecek kadar orantısız hale gelebilir. Ancak bunun (Rusya ve Çin’in) ortak çıkarlarını ve bölgedeki otoriter rejimlere karşılıklı desteklerini azaltması olası değildir. İşbirliği potansiyeli, çatışma riskinden çok daha büyük ve Orta Asya, Çin-Rus ekseninin zayıflamak yerine güçlendiği bir yer” diye yazıyor yazarlar.
