Orta Asya’da Su Krizi: Sebepleri ve Neticeleri

Orta Asya ciddi bir su krizine girdi. Yazın gelmesiyle Bölgenin birçok başkentinde aynı anda sıvı kıtlığı gözlenirken, meşhur dağ gölü Issyk-Kul sığlaştı. Uzmanlar, mevcut eğilimler altında kuraklığın silahlı çatışmalara ve devasa bir göç dalgasına yol açabileceğini söylüyor. İzvestia ne işe yaradığını anlamış oldu.

Kırgızistan’da ne oldu?

Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te bir buçuk aydır kuraklık yaşanıyor. Mayıs ayının ortasından bu yana kentin cenup ilçeleri ve çevre köylere su saatle veriliyor. Sıvıları korumak için kent yetkilileri tüm hususi banyoları, otomobil yıkama yerlerini, yüzme havuzlarını ve hatta halı yıkama istasyonlarını kapattı. Bishkekvodokanal şirketi, “Bunlar mecburi önlemler – istikrarlı bir su deposu için rezervuarları doldurmak gerekiyor” dedi.

Mahalli halk, ilk kez bu kadar sert önlemlerle karşılaştıklarından yakınma ediyor. “Bebeğe mama hazırlamak için bile su kalmamıştı, büyük bir biberon için markete gitmek zorunda kaldım. Arabistan’da suyun benzinden daha pahalı bulunduğunu söylediler ve görünüşe bakılırsa yakında buna geleceğiz ”dedi. “Ne sıcak ne soğuk var. Ve hala su verildiğinde, musluktan kirli bir şey güç bela damlıyor. Periyodik olarak, teneke kutuları olan bir otomobil gelir, sadece net bir program yoktur.. Onu iyi mi yakalayabilirim? Jal semtinde oturan Alexander, “İnsanlar sınırda fakat problem çözülmüyor” diyor.

Fotoğraf: Toplumsal ağlar

Öfkeli sakinler iki kez protesto edildi. 7 Haziran’da Bişkek’in Cenup Otoyolunu kapattılar. Arkasından, protestoculara sorunlara süratli bir çözüm sözü veren şehrin su idaresi başkanı vaka yerine geldi ve peşinden protestocular karayolunu boşalttı. Ondan sonra onlarca şahıs engellendi Kırgız başkentinin eteklerindeki Selection köyünün ana caddesi.

Kent yetkilileri, su sıkıntısının tüketici sayısındaki artıştan kaynaklandığını açıklıyor. Abone sayısı – evler, apartmanlar, ofisler – yıl süresince% 7 arttı, şahıs başına averaj tüketim 2,5 kat arttı. Yetkililere bakılırsa, insanoğlu nemi oldukça savurganca kullanırlar – asfaltı ve sebze bahçelerini hortumlardan sularlar, muslukları kapatmayı unuturlar. Vatandaşların yalnız %12’sinde su sayacı takılı olduğundan bu yaklaşım cebe isabet etmiyor.

Öteki cumhuriyetlerde durum nedir?

Kazakistan’ın başkenti Astana’da da su kesintisi tarifesi getirildi, kapasite yetersizliği sebebiyle musluklardaki tazyik düşürüldü. Vatandaşlar yaşanmış olan zorluklardan gazetecilere şikayette bulunmuş oldu. “Bir tek duşta değil, tuvalette de kuraklık yaşıyoruz. Çocuklar utanarak balkona çantalara çıkıyor. Ağırlık basma! Su taşıyıcısı var fakat suyun kalitesi şüpheli. Dün temiz su getirdiler – bir zevk! Ve ondan ilkin pas vardı, içmemeye karar verdik ”- söylenmiş gazeteciler, şehrin bir sakini olan Amina Nagayeva.

Kazakistan’ın başkentinde, memnun olmayan insanların sokakları kapattığı ve “Bana su verin!” Bundan sonrasında akim (belediye başkanı) Zhenis Kassymbek, su kaynağını iyileştirerek ve temizleme filtrelerini değiştirerek sorunları çözme sözü verdi. o da Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev ile görüştü. Gelecekte benzer durumların yaşanmaması için yalnız operasyonel değil, hem de sistemik önlemlerin alınmasını talep etti.

Fotoğraf: toplumsal ağlar

Bölgedeki öteki büyük şehirlerde de benzer problemler kaydedildi. Alma-Ata’nın eteklerinde, sakinler yakınma etmeko su programa bakılırsa verilir ve boru hattındaki su basıncı devamlı düşüyor. Uzmanlar kuyuların kuruduğunu, sitelerin büyüdüğünü açıklıyor. Haziran ortasında, Taşkent’in birkaç bölgesi de içme suyu olmadan kaldı. Sadece burada yetkililer, elektrik şebekelerindeki bir arıza sebebiyle pompa istasyonlarının kapatılmasına atıfta bulunmuş oldu.

krizin sebepleri nedir

Bu durumun birkaç sebebi vardır. Bir taraftan hızla Orta Asya’nın artan nüfusu. Sovyet periyodunun sonunda bölgede 49 milyon insan yaşıyordu, şimdi – 75 milyondan fazla, 2050 yılına kadar 100 milyonluk çıtayı aşacağı tahmin ediliyor.Orta Asya’da yılda averaj bir milyon nüfus ekleniyor. Büyük şehirlerde bu eğilim daha da belirgindir. Böylece bağımsızlık yıllarında Bişkek’in nüfusu iki katına çıkarken, Astana’nın nüfusu dört katına çıktı.

Bir öteki mühim nokta da iklim değişikliği. Meteorologlara bakılırsa, bölgede yaz mevsimi giderek daha sıcak ve kurak hale geliyor büyür çöl alanı. Tüm bunlar, nüfus ve ziraat üreticileri tarafınca su tüketiminde bir artışa yol açmaktadır. Netice olarak, nehirler ve rezervuarlar sığlaşıyor ve Aral Gölü neredeyse tamamen yok edildi. Ve burada bir kısır döngü elde ediyoruz: daha azca su deposu, daha azca yağış, daha sıcak iklim.

Fotoğraf: commons.wikimedia.org/Utopiya87

Üçüncü sebep, altyapının bozulmasıdır. Sovyet hidrolik yapıları kötüleşiyor ve modernizasyon çoğu zaman gerçekleştirilmiyor. Böylece Bişkek’te su borularının bozulması% 80’e, Alma-Ata’da -% 60’a ulaşıyor. Bu bağlamda kazalar sıklaşmakta, kesintiler meydana gelmektedir. Ek olarak eskimiş teknolojiler sebebiyle büyük miktarlarda su kaybedilmektedir. Mesela, mahalli çiftçiler damla sulama yerine yüzey sulama kullanıyor, bu yaklaşımla suyun yarısına kadarı toprağa gidiyor.

Son olarak, bölge ülkeleri birbirleriyle zayıf bir halde etkileşime giriyor. Sovyet yıllarında, su kaynaklarının dağıtım sistemi merkezileştirildi. SSCB’nin dağılmasından sonrasında her cumhuriyet sorunları ve gereksinimleri ile baş başa bırakıldı. Birden fazla ihtilaf ciddi krizlere yol açtı. Böylece Özbekistan’ın eski cumhurbaşkanı İslam Kerimov, Kırgızistan’ı yeni hidroelektrik santralleri inşa etme planlarından vazgeçmediği takdirde savaşla tehdit etti.

Son zamanlarda daha azca çatışma yaşandı. Mesela bu senenin Ocak ayında Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan kabul Naryn Nehri üstünde bir hidroelektrik santralinin inşaatı. Sadece bu tek seferlik bir karardır ve devamlı koordinasyon hala zayıf bir halde gelişmiştir. Eyaletlerarası Su Koordinasyonu Komisyonu (ICWC) Orta Asya’da etkinlik göstermektedir, sadece vücudun kafi yetkileri yok, yükümlülüklerini yerine getirmeyen ülkeleri etkilemek için mekanizmalar yok. Ek olarak ICWC, son yıllarda kuvvetli bir etkinlik geliştiren Afganistan’ı da kapsamıyor.

Bundan sonrasında ne olacak

Uzmanlar, Orta Asya’nın derinleşen bir krizle karşı karşıya bulunduğunu söylüyor. “Büyük şehirlerdeki su kesinlikle sınırlandırılacak ve kalitesi devamlı olarak düşecek. Bu epidemiyolojik durumu etkileyecektir. Salgınlar başlamış olacak, uzun süredir yenilmiş benzer biçimde görünen ortaçağ hastalıkları geri dönecek.”, — diyor yazılardan birinde.

Fotoğraf: commons.wikimedia.org

Tahminlere bakılırsa, su krizi besin kıtlığına ve toplumsal istikrarsızlığa yol açabilir, “hükümetler karttan evler benzer biçimde düşecek.” “Ülkeler içinde, her insanın her insana karşı topyekun bir savaşıyla sonuçlanacak bir sertlik tırmanışı olacak. Devletle ilgisi olmayan sınırlar içinde su kaynakları olan alanlar kapatılacak. Gözlemciler, Orta Asya’nın geri kalanı arkaik bir duruma düşecek ve mitolojik değil, gerçek bir göçebe uygarlığın ne işe yaradığını anlayacak” diyor.

Rus uzmanlar göç krizinin ihtimaller içinde neticelerinden birini değerlendiriyor.

“Her yıl daha azca su olacak. Ekonomide, toplumsal alanda, ziraat sektöründeki problemler daha da derinleşecek. Devletler, kalkınmaya değil, toplumsal bir patlamayı önleyen delikleri tıkamaya daha çok harcamak zorunda duracak. Bölge yavaş yavaş afet bölgesine dönüşebilir. BDT Ülkeleri Enstitüsü Orta Asya Departmanı başkanı Andrey Grozin, İzvestia’ya bu tür koşullarda yeni göçmenlerin ortaya çıkacağı açık, birçoğu Rusya’ya koşacak ”diyor.

Politika bilimci Vladimir Zharikhin, sorunları çözmek için bölge ülkeleri arasındaki işbirliğinin lüzumlu olduğuna inanıyor.

“Tüm tarafların çıkarlarını dikkate alarak, su kaynaklarının daha eşit bir halde dağıtılmasına ihtiyacımız var. Sadece bunu yapmak o denli kolay değil. Enerji kaynaklarının – petrol, gaz, kömür – bir fiyatı var ise, o vakit su adeta bedavadır. Ve bu yaklaşım su bolca cumhuriyetlere yakışmıyor. Fakat gene de kabul etmelisin. Aksi takdirde şiddetin tırmanması kaçınılmazdır” dedi.