Yol tıkanıklığı İsrail’de yaşam maliyetindeki açığı %6 artırıyor – İsrail Haberleri
İsrail yaşamak için pahalı bir yer ve trafik sıkışıklığı buna katkıda bulunuyor. Sani Ziv ve Oren Shapir’in Reichman Üniversitesi’ndeki Aharon Ekonomi Politikası Enstitüsü’nün yıllık konferansında sunduğu yeni bir çalışmaya göre, yol sıkışıklığı İsrail ile Avrupa arasındaki yaşam maliyetindeki farka %6 ekliyor ve bu fark bir ürün sepetinin maliyetindeki %34’lük farktan daha fazla.
Araştırmacılar, referans ülkelerle, yani nüfus büyüklüğü bakımından İsrail’e benzeyen ve taklit etmesi gereken ülkelerle (Avusturya, Belçika, Danimarka, HollandaFinlandiya ve İsveç), İsrail aynı tüketici ürünleri ve hizmetleri sepetinde %34 daha pahalı.
Konut açığın çoğunu oluşturuyor, ancak yol tıkanıklığı buna %6 ekliyor ve bu iki faktör birbiriyle ilişkili. Çalışmaya göre, konutun yüksek maliyeti nüfusu ana metropolün dış halkalarına itiyor Tel Avivüretkenliği düşürür ve yaşam maliyetini artırır. Durum şu ki metropol sakinlerinin yaklaşık %10’u merkezde yaşıyor, ancak bunların yaklaşık %25’i orada çalışıyor. Giderek daha fazla insan dış halkalara taşınıyor, ancak istihdam merkezde büyümeye devam ediyor ve bu da artan sayıda karayolu yolculuğuna yol açıyor. Çalışma, merkeze yolculuk süresini kısaltan bir ulaşım sisteminin ve konut arzını artırmanın büyük önem taşıdığını belirtiyor.
Araştırmacıların sonuçları yıllar içinde yayınlanan düzinelerce çalışma ve makalenin sonuçlarına benziyor, ancak İsrail bunları uygulamakta hala zorlanıyor. Ulaşım ve konutun entegre planlaması, yüksek kaliteli ulaşıma dayalı kentsel planlamaya yol açabilir.
Ulaşım ve konutu tamamlayıcı olarak gören bir yaklaşım
“TOD (transit odaklı kalkınma), ulaşım sistemini ve konutları kentsel gelişimde tamamlayıcı, ayrılmaz sistemler olarak gören bir planlama yaklaşımıdır. Bu yaklaşım, arazi kullanımının, özellikle konut alanlarının planlanması ile kentsel ulaşım sistemlerinin planlanması arasında koordinasyon ve entegrasyon ihtiyacını vurgular.
“TOD dünyanın birçok yerinde uygulanmaktadır. Örneğin Singapur’da Kentsel Yeniden Geliştirme Kurumu, yeraltı demir yolu sisteminin uzun vadeli planlamasını yeni yerleşim mahallelerinin geliştirilmesiyle birleştirir. Kopenhag’ın, ulaşım rotaları boyunca kentsel gelişim için ilk olarak 1945-1947’de formüle edilen bir “Parmak Planı” vardır. Büyük Kopenhag Kurumu, ulaşım ve konut planlaması arasında koordinasyon sağlar. Tokyo’da özel demir yolu şirketleri, ulaşım merkezlerinin konut, ticari ve endüstriyel alanlarla bütünleştiği demir yolu hatları boyunca gayrimenkul geliştirir,” diyor çalışma.
Araştırmacılar, yüksek katlı inşaat, karma arazi kullanımı ve özel-kamu iş birliği mekanizmalarının teşvik edilmesi yoluyla toplu taşıma güzergahlarının yakınındaki konut yoğunluğunun artırılmasını öneriyor. Metropol ulaşım yetkilileri bu tür uzun vadeli planlamayı ilerletebilir. Araştırmacılar ayrıca, planlamanın bir sonucu olarak arazi değerindeki artışın, iyileştirme vergileri ve kamu-özel ortaklıkları yoluyla ulaşım projelerine yatırımı finanse etmek için kullanılmasını öneriyor. Bunlar Gush Dan Metro projesinin inşasında uygulanacak ve Metro Yasası’na ve Kentsel Ana Hat Planı 70’in ilkelerine dayanıyor.
Metrobütçe maliyetinin 200 milyar NIS olduğu tahmin ediliyor, ancak yeterli olmayacak. Ulaştırma açığını kapatmak için 2040’a kadar yaklaşık 1 trilyon NIS’lik bir yatırım programı gerekecek, bu miktar Ulaştırma Bakanlığı’nın onayladığı tüm planların çok üzerinde. Konutta da, arazi maliyetinin düşük olduğu bölgelerde kentsel yenilemeye büyük yatırımlar içeren uzun vadeli planlama gerekiyor.
Aharon Ekonomi Politikası Enstitüsü araştırmacıları, 2025 devlet bütçesinde ifade edilecek konut ve ulaşım için uzun vadeli bir strateji hazırlanması çağrısında bulunuyor. Önerilerinin benimsenmesinin, konutun gerçek maliyetinin on beş yıl içinde trend çizgisine düşmesine, 2040 yılına kadar işçi başına üründe %5’lik bir artışa ve çevre ile merkez arasındaki fiyat farkının daralmasına yol açacağını söylüyorlar.
Sani Ziv, çalışmayı şu sözlerle özetliyor: “Seyahat süreleri uzadıkça merkez daha büyük bir avantaja sahip oluyor ve bu sayede seyahat süresinden tasarruf edersem arazi daha değerli oluyor. Bu da ulaşım ile konut fiyatları arasındaki bağlantının bir göstergesi.”
“Hesaplamalarımıza göre, seyahat sürelerimiz diğer yerlere göre iki kat daha uzun ve bu da yaşam maliyetine %6 daha ekliyor. Yani, aslında, trafik sıkışıklığı ve konut fiyatları İsrail’deki yaşam maliyetinin %50’sini açıklıyor. Sorun, konut birimlerinin ulaşımla koordineli bir şekilde planlanmaması ve yenileme projelerinin her zaman hafif raylı sistem, metro veya İsrail Demiryolları istasyonlarının yerleriyle uyuşmaması ve yukarı doğru inşa etmek yerine iki kat eklendiğinde verimsizliğe yol açmasıdır.
“Bu nedenle hükümetin yirmi yıl önceden plan yapması gerekiyor ve buna hemen şimdi başlamalı çünkü bu tam da ekonomik ‘ertesi gün’. Uzun vadeli planlama yapıldığında özel sektörün nasıl devreye girdiğini ve işlerin nasıl yürüdüğünü gördük.”
