Rauf Mirgadirov: “Sulh anlaşmasının imzalanmasındaki gecikme Moskova’nın bölge devletlerine yönelik tehdidinden kaynaklanıyor”

Farhad Mammadov: “Moskova, Batı’nın arabuluculuk yapmış olduğu sürecin başarısız olmasını istiyor”

Moldova’nın başkenti Kişinev’de Avrupa Siyasal Birliği 2. Zirvesi çerçevesinde Azerbaycan ve Ermenistan liderleri İlham Aliyev ve Nikol Pashinyan çeşitli formatlarda toplantıların sonuçlarına ilişkin ortak sözler içeren açıklamalarda bulunmuş oldu.

Açıklamalardan da anlaşılacağı suretiyle somut bir sonuca ulaşılamadı ve hiçbir belge imzalanmadı.

Bilgileri açıklanmayan müzakerelerin sonuçlarına bakılırsa taraflar, Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel’in arabuluculuğunda 21 Temmuz’da Brüksel’de bir toplantı daha yapma mevzusunda anlaştılar. O zamana kadar Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri başkanları Washington’da görüşecek.
Bir başka duyuruya bakılırsa Charles Michel İlham Aliyev ve Nikol Paşinyan, Avrupa Siyasal Birliği’nin Ekim ayında İspanya’da yapılacak bir sonraki zirve toplantısına katılarak beşli bir toplantı daha (Azerbaycan, Ermenistan, AB, Almanya ve Fransa) yapılmasını önerdi.

Görüşmelerin açıklanan coğrafyası, kolektif Batı’nın Rusya’yı görüşme sürecinin tamamen haricinde tutmaya kesin bulunduğunu gösteriyor.

Kişinev’deki görüşmeden ilkin Azerbaycan ve Ermenistan’ın dışişleri başkanlarının Washington’da birkaç gün görüştüklerini hatırlatmakta yarar var. Moldova ile görüşmenin arifesinde Kremlin, İlham Aliyev ile Nikol Paşinyan içinde acil bir görüşme düzenlemeye çalıştı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Moskova’da Avrasya Ekonomik Birliği toplantısına çağrı edildi. Rusya’nın girişiminin başarısızlığı tüm dünya tarafınca görüldü. Daha ilkin Azerbaycan ve Ermenistan liderleri Avrasya Ekonomik Birliği toplantısında söz düellosuna girişmişti. Hemen sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in düzenlemiş olduğu kapalı üçlü görüşme yalnız 20 dakika sürdü ve nihai bir izahat yapılmadan sonlanmış oldu.

“Bölgede küresel güvenliğin sağlanması mevzusunda Batılı ülkeler net bir fikre varamadı”

Meydan TV’ye müzakerelerde girişimin Batı tarafında olup olmadığı mevzusunda yorum icra eden siyasal yorumcu Rauf Mirgadirov, yüzde 100 bu şekilde bir sonuca varılmasından yana olmadığını söylemiş oldu. Ona bakılırsa birkaç hususun akılda tutulması gerekiyor, bunlardan ilki, Rusya’nın her iki ülkeyi de etkileme fırsatlarının olması ve Moskova’nın bu tarz şeyleri her an kullanabilmesidir.

“Karabağ’daki barışı koruma yönetimi, Bakü ve Erivan üstündeki baskı imkanlarını artırıyor. “5. Kol”un fazlaca kuvvetli olduğu Ermenistan’da da Rus birlikleri var ve bu yüzden Paşinyan hükümetine devamlı baskı uyguluyorlar. dedi politika bilimci.

Ona bakılırsa ikinci sebep, Batılı ülkeler ile Rusya’nın muhaliflerinin bölgede küresel güvenliğin sağlanması mevzusunda net bir düşünce birliğine varamamaları.

Uzman, bu güvenlik garantisinin Ermenistan için fazlaca mühim bulunduğunu söylemiş oldu.

“Onlar için Azerbaycan ve Türkiye bir güvenlik meselesidir. Azerbaycan ana tehdidi Rusya ve İran’dan görebilir. İkincisinin bazı etken adımlar atmasını beklemek lüzumlu değildir. Aynı şey Rusya için söylenemez. Şimdilik bu mevzularda netlik, küresel çatışmanın sonuçlarına bağlı”, – not etti.

Rauf Mirgadirov, her durumda kati olarak söylenebilecek bir şeyin Rusya’nın ne tek moderatör ne de görüşme sürecinde ana moderatör olmadığına inanıyor.
Daha ilkin Rusya tertipli toplantılar yaptıysa, şimdi tam tersi, Batı’nın arabuluculuğuyla meydana getirilen görüşmelere cevaben Moskova’da toplantılar yapıldığını altını çizdi:

“Ek olarak Batı belirli bir takvime bakılırsa toplantılar yapıyor ve bu toplantılar yalnız devlet başkanları ve bakanlar düzeyinde değil, uzmanlar düzeyinde de yapılıyor. Moskova görüşmesinden beklentiler olsa da aslına bakarsak fiyaskoydu. Yazık ki basına açık bir görüşmede taraflar yumruklaştı. Sadece diplomatik kurallara bakılırsa bu tür toplantılarda taraflar arabulucuya saygısızlık olacağından birbirlerine saldırmazlar. Putin’in anlaşmazlığı durdurma girişimi bile başarısız oldu. Düşünürseniz, o sahne Brüksel’de yaşanmadı.” Rauf Mirgadirov söylemiş oldu.

Politika bilimci Farhad Mammadov, girişimin aslına bakarsak Azerbaycan’ın elinde bulunduğunu deklare etti.

“Şu anda Azerbaycan, müzakerelerin yoğunluğunu çoğaltmak için koşulları zorluyor ve yaratıyor. Batı arabuluculuğu bu yoğunluğa Rusya’dan daha çok cevap veriyor. Birkaç ay öncesine kadar gündemde birkaç mevzu var ise, Azerbaycan aslına bakarsan tek taraflı adımlarla bu mevzuları kapatıyor. Mesela, Laçin yolu üstünde bir sınır geçiş noktasının kurulması. Bu şekilde bir durumda onlar da etken oluyor ve arabuluculukta inisiyatif almak istiyor”, – dedi politika bilimci.

Farhad Mammadov, Batı’da görüşme süreci devam etse de Rusya’nın kendilerinden bir adım önde bulunduğunun dikkate alınması icap ettiğini altını çizdi.

“Bundan dolayı Rusya bölgede. Dolayısıyla ilerleme kaydedersek, belli bir aşamaya gelirsek Rusya’nın belli mevzularda yeri vardır”, – dedi.

Rauf Mirgadirov, Rusya’nın bu konudaki sonraki adımlarını tahmin etme mevzusunda şunları kaydetti:
ya talih eseri ya da maalesef Rusya’nın başı Avrupa’ya karıştı ve Putin için Ukrayna ve Moldova’da ciddi problemler baş gösterdi.

“Bana bakılırsa sulh anlaşmasının imzalanmasındaki gecikme Moskova’nın bölge devletlerini tehdit etmesinden kaynaklanıyor. Muhtemelen Bakü ve Erivan sulh anlaşmasını imzalamaya hazırdı, sadece cezaları kafi değil, – duyuru etti.

Farhad Mammadov ek olarak Rusya’nın şu anda bir sulh anlaşmasının imzalanmasına karşı olduğuna inanıyor.

“Moskova sürecin Batı arabuluculuğunda durmasını ve çökmesini istiyor. Bundan dolayı sürece etken olarak katılmaz. Bundan dolayı Rusya’nın elinde Karabağ Ermenilerinin başını çekmiş olduğu askeri diktatörlük rejiminin önde gelen figürleri vardır. Araik Arutunyan ve destekçileri. Moskova, onun arabuluculuğuyla sulh anlaşmasını engelliyor”, – dedi politika bilimci.

“Azerbaycan-Ermenistan sınırına çadır kurup orada sulh anlaşmasının imzalanması gerekiyor”

Rauf Mirgadirov, 2023 yılının Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ihtilafın son yılı olma ihtimaline ilişkin olarak, gelecek aylarda Ukrayna’da ne olacağına fazlaca şeyin bağlı bulunduğunu altını çizdi.

Sadece ona bakılırsa, çatışmanın son yılına ilişik izahat birazcık yanlış.

“Sulh anlaşması imzalamaktan bahsediyorsak, belgenin metni hazır ve bu mevzuda ciddi bir ihtilaf yok. Nikol Paşinyan bile enklavlar hakkında Ermenistan’ın bu konudaki tüm seçeneklere hazır bulunduğunu söylemiş oldu” dedi.

Politika bilimci Farhad Mammadov, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İspanya’da Ekim ayında yapılması planlanan toplantıya kati olarak katılacağını kaydetti.

“Kişinev ile ilgili olarak, bunun yalnız bir görüşme olduğu ve Scholz’un Macron’u bilgilendirmeyi amaçladığı başından beri biliniyordu. Türkiye Cumhurbaşkanı katılmadığı için beş taraflı oldu. Sadece Türkiye Cumhurbaşkanı İspanya’daki zirveye de katılacak. Inanırım Azerbaycan’ın talebi üstüne Erdoğan da masaya oturacaktır şu sebeple o sürecin direkt katılımcısıdır. – Farham Mammadov dedi.

Ona bakılırsa Batı bölgesinde bir sulh anlaşmasının imzalanması Rusya ve İran’ı endişelendirebilir.

Ya da Rusya’daki imza Batı’yı endişelendirebilir. Ermenistan ve Azerbaycan için internasyonal arka plan sulh sürecinin önüne geçmemeli. İki ülke sınırına çadır kurup sulh anlaşmasını orada imzalamak daha mantıklı. Ya da kimsenin bulunmadığı Tiflis’te yalnız bölge ülkelerinin katılımıyla imza atmak. Kısaca internasyonal arka planın buna daha fazlaca ehemmiyet vermesi fırsat yaratmaktan fazlaca sürece zarar veriyor. – Farhad Mammadov dedi.