Karabağlı mülteciler Ermeni vatandaşlığı yerine ödeme ve harçlıkları tercih etti
“Karabağ’a dönmeyi düşünmüyoruz, dünya toplumunun çifte standartlardan vazgeçerek Azerbaycan ve Rusya’ya gerçekten baskı yapacağına inanmıyoruz”
“Kafkas düğümü”malzemesi
Ermenistan’daki Dağlık Karabağ’dan gelen ÜİYOK’lerin mülteci statüsü, onlara yardımlardan ve diğer sosyal yardımlardan yararlanma hakkı veriyor. İnsanlar Ermeni vatandaşlığını aldıktan sonra bu tür desteklerden mahrum kalmaktan korkuyorlar.
İnsan hakları savunucusu Artak Beglaryan konuya açıklık getirdi. Yetkililer, Karabağ Ermenilerinin vatandaşlık aldıktan sonra da mültecilere sağlanan ayrıcalıklara sahip olacağını söylüyor.
“Kavkazski Uzel”in haberine göre polis, Kasım 2023’ten itibaren geçici koruma statüsü alan Karabağlı mültecilerin vatandaşlık başvurularını kabul etmeye başladı. İki ay içinde 100.000 Karabağlı mülteciden sadece 735’i Ermeni vatandaşlığına başvurdu. 53.000’den fazla yerinden edilmiş kişiye mülteci statüsüne eşdeğer geçici koruma sertifikası verildi.
7 Ekim 2023’te Dağlık Karabağ’dan ülke içinde yerinden edilmiş 100.632 kişinin Ermenistan’a geldiği bildirildi. Ermeni hükümeti mültecilerin sosyal sorunlarıyla ilgileniyor. Yerinden edilmiş kişiler otellerde ve pansiyonlarda barındırılıyor ve her birine altı ay boyunca bir kereye mahsus olmak üzere 100.000 dram (yaklaşık 250 dolar) ve kamu hizmetleri için ayda 10.000 dram (25 dolar) ödenek veriliyor.
Ermenistan İçişleri Bakanlığı, Dağlık Karabağ’dan ülke içinde yerinden edilmiş ve mülteci statüsü almak isteyen kişilerin başvurularını değerlendirmeye devam ediyor. Başvuru sahiplerinin yarısından fazlası halihazırda geçici koruma statüsü almıştır. Ajans Kavkazski Uzel’e yaklaşık 40.000 başvurunun daha incelenmekte olduğunu söyledi.
İçişleri Bakanlığı, 28 Ocak’tan itibaren ÜİYOK’lerin yurtdışına seyahat ederken pasaportlarıyla birlikte geçici koruma belgesini de ibraz etmeleri gerektiğini söyledi (Dağlık Karabağ’da ikamet edenlerin 070 özel kodlu bir pasaportları var, Erivan’ın resmi açıklamasına göre bu , onlara sadece seyahat belgesi olarak verildi, yani bu belge vatandaşlığı teyit etmiyor – “Kavkazski Uzel” notu.
“Pasaport 28 Ocak’a kadar yeterli, ancak bir vatandaş mülteci statüsü almışsa, kimliğini doğrulayan bir belge sunmalıdır – mavi Ermenistan pasaportu ve geçici koruma statüsünü doğrulayan bir belge.”– kurum çalışanı konuya açıklık getirdi.
Dağlık Karabağ nüfus kütüğüne kayıtlı kişilere mülteci statüsü (geçici koruma) sağlandığını kaydetti. Son kayıtlı adresi Dağlık Karabağ’da olan ve henüz yeni bir yere kaydolmamış olanlar ile bunun sonucunda Ermenistan İçişleri Bakanlığı Göç ve Vatandaşlık Dairesi’ne kayıt yaptıranlar da satın alabilecek. zorla yer değiştirme.
“Başka ülke vatandaşlığına sahip olanlara geçici koruma statüsü verilmiyor”– Ermenistan İçişleri Bakanlığı Göç ve Vatandaşlık Servisi’nde belirtildi.
Servis temsilcisi, Karabağlı mültecilere verilen geçici koruma statüsünün sadece Ermenistan’da değil, sınırlarında da geçerli olduğunu söyledi.
“Ermenistan Cumhuriyeti’nin ‘Mülteciler ve İltica’ Kanununa göre ÜİYOK’ler fiilen mültecidir, uluslararası sözleşme mekanizmalarından faydalanmaktadır ve uluslararası koruma altındadır”dedi.
Mülteciler ülke vatandaşlarının sahip olduğu hemen hemen tüm haklara sahip olmuşlardır. Seçme ve seçilme hakları olmadığı gibi kamu hizmetinde de çalışamıyorlar. Mülteciler, seçimlerin yapıldığı toplulukta bir yıl süreyle kayıtlı olmaları halinde yerel özyönetim organları seçimlerine katılabilirler.
“Mülteciler de askerlik yapmıyor ancak bu statü onlara, emekli maaşları ve ödenekler de dahil olmak üzere mültecilere sağlanan sosyal destekten yararlanma olanağı sağlıyor. ÜİYOK’ler Ermeni vatandaşlığı alırlarsa, tüm insani programlardan yararlanmaya devam edecekler ve ülke Anayasasında öngörülen tüm hak ve özgürlüklerden yararlanabilecekler.”– Kurumun basın servisinde bahsettiler.
Özellikle MIA’da şunu söylediler: “Ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin mülkiyet haklarının vatandaşlık veya mülteci statüsüyle hiçbir ilgisi yoktur, dolayısıyla yerinden edilmiş kişiler uluslararası mahkemelere başvurabilir ve kaybettikleri evleri ve mülkleri için tazminat talebinde bulunabilirler”.
“Ermeni vatandaşlığına sahip bir mülteci, bir devlet kuruluşunda veya hükümette iş bulabilir”– Ermenistan Nüfusunun Çalışma ve Sosyal Kalkınma Bakanlığı’nda belirtildi.
“Mülteciler ellerindeki belgeyle iş bulabiliyorlar. Ermeni vatandaşlığının gerekli olduğu işler istisnadır”– bakanlık temsilcisi “Kavkazski Uzel” e söyledi.
“Yerinden edilenlerin Ermeni vatandaşlığı almak istememelerinin nedeni, Ermeni hükümetinin mali yardımını kaybetme korkusudur”– insan hakları savunucusu, halk figürü Artak Beglaryan “Kavkazski Uzel” e söyledi.
Ayrıca, Ermeni vatandaşlığı statüsü alan mültecilerin veya Dağlık Karabağ vatandaşlarının Dağlık Karabağ’daki yardımlardan ve mülklerden mahrum bırakılmayacağını, vatandaşlık aldıktan sonra dahi kendilerine mülteci statüsünü teyit eden bir belge verileceğini kaydetti.
“Dağlık Karabağ vatandaşları Ermenistan’dan gelip gidebilir, hakları kısıtlanmamıştır”, – Beglaryan ekledi.
“Ermeni hükümetinin Karabağ yerleşimcileriyle ilgili kararı Anayasaya aykırıdır. Yani Karabağların aslında Ermeni pasaportları var ama artık Ermenistan topraklarında yaşama siyasi haklarından mahrumlar.”– halk figürü, bilgi güvenliği uzmanı Karen Vrtanesyan öyle düşünüyor.
“Bu aynı zamanda Ermenistan’ın uluslararası yükümlülüklerini de ihlal etmektedir, çünkü Ermenistan uluslararası sözleşmelere katılmıştır; buna göre katılımcı ülkeler dünyadaki vatansız kişilerin sayısının artmasını önlemek için ellerinden gelen her şeyi yapmak zorundadır.”– Vrtanesyan “Kavkazski Uzel” muhabirine söyledi.
Ermenistan hükümeti, Karabağ’dan yerinden edilen insanlara emekli maaşı ve yardım alma fırsatı verdi, ancak bu kişilerin bunları alabilmeleri için Ermenistan’daki herhangi bir adrese kaydolmaları gerekiyor. Dağlık Karabağ’dan gelen ÜİYOK’ler, kayıt noktalarındaki uzun kuyruklar nedeniyle sürecin karmaşık olduğundan şikayet ediyor.
Dağlık Karabağ’dan yerinden edilmiş ve eski Stepanakert (Hankendi) sakini olan Arshak Pogosyan, ailesi ve diğer akrabalarıyla birlikte Ermenistan’ın Syunik vilayetindeki bir yerleşim yerine yerleşti. Özel arabasıyla yolcu taşıyarak para kazanıyor, eşi sipariş üzerine tatlı pişiriyor. Üç çocuklarıyla birlikte iki odalı kiralık bir dairede yaşıyorlar.
“Eşimle birlikte Aralık ayında mülteci statüsü için başvuruda bulunduk. 25 Ocak’ta geçici ikamet damgası ve mülteci statüsü belgesinin bulunduğu pasaportu teslim almamız gerekiyor. Oğlum zaten 17 yaşında olduğuna göre ne istediğine kendisi karar vermeli. Bir yıl sonra askere gitmek istiyor, dolayısıyla Ermeni vatandaşlığı almak istiyor ama ben ona karar vermek için acele etmemesini ve biraz beklemesini önerdim. Çocuklarımın geri kalanı da bizim gibi mülteci.”– Pogosyan “Kavkazski Uzel”e söyledi.
Ailesinin yalnızca Kasım ayına yönelik tüm sosyal yardımları aldığını da sözlerine ekledi.
“Aralık ayında henüz elimize ulaşmadı. 20 Ocak’tan sonra transfer yapacaklarını söylüyorlar. Bu yardım olmasaydı açlıktan ölürdük. Belki başımızı sokacak bir çatımız bile olmazdı çünkü Ermenistan’da maaşlar düşük, kiralar ve diğer şeyler çok pahalı.”dedi.
Şu anda Masis’te yaşayan Dağlık Karabağ’ın Martuni ilçesinden (Hocavend) emekli Nairi Ayrapetyan, mülteci statüsünü seçerken amacının emekli maaşını hızlı bir şekilde alabilmek olduğunu söyledi.
“Hangi statünün daha iyi olduğunu düşünmedim, burs alabilmek için belgeleri bir an önce almam gerektiğini düşündüm. Saatlerce kuyrukta beklemem dışında mülteci statüsü almak bana daha uygun göründü. Bunun yerine Aralık ayı sonunda emekli maaşımız hesabımıza geçti ve eşim ve ben rahat bir nefes aldık, üstelik kendisi de okulda mesleğiyle ilgili bir işe girdi. Aralık ayında da ailemizin her ferdine 40+10 bin dram yardım yapıldı. Kirayı ödeyebildik ve gerekli ilaçları alabildik”– yaşlı adam “Kavkazski Uzel” muhabirine söyledi.
Stepanakert’in (Hankendi) eski sakinlerinden Elmira Sarkisyan, kolaylıkla emekli maaşı ve maddi yardım alabilmek için ailesinin hızlı bir şekilde mülteci statüsünü kaydettirmeye çalıştığını itiraf etti. Ama belki gelecekte Ermeni vatandaşlığına başvuracaktır.
“Şu ana kadar emekli maaşı ve ödenek sorununu bu şekilde çözdük, ailemizde iki emekli ve bir engelli var. Çocuklar hâlâ öğrenci ama çalışmak istediklerinde hangi statüye sahip olacaklarına kendileri karar verecek. Karabağ’a dönmeyi düşünmüyoruz, dünya toplumunun çifte standartlardan vazgeçerek Azerbaycan ve Rusya’ya gerçekten baskı yapacağına inanmıyoruz. Sadece Ermenistan hükümetinin konut sorununu çözebilecek bir program geliştirmesini umuyoruz.”– kadın “Kavkazski Uzel” muhabirine söyledi.
Aile bireylerinin Aralık ayı boyunca mülteci statüsü başvurusunda bulunmak için kuyrukta beklediklerini, şimdi de hazır damgalı belge almak için tekrar sıraya girmeleri gerektiğini sözlerine ekledi.
“Umarım yakın zamanda kişi sayısı azalır ve kendi pasaportlarımıza kavuşuruz”dedi.
