Paşinyan, Aliyev’in son konuşmasını barış sürecine darbe olarak nitelendirdi

Başbakan Azerbaycan’a “Silah Kontrol Anlaşması”nı imzalama çağrısında bulundu.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in yerel televizyon kanallarına verdiği röportajda dile getirdiği görüşleri barış sürecine ciddi bir darbe olarak değerlendirdi.

Başbakan, Sivil Sözleşme Partisi’nin inisiyatif grubunun 13 Ocak’taki toplantısında bu konuyu konuştu.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 10 Ocak’ta yerel televizyona verdiği röportajda, barış anlaşmasının prensipte sınırlama ve sınırlamaya ilişkin her türlü maddeyi içerebileceğini söyledi:

“Ancak sınırlandırmayı bekleyip barış anlaşmasını ertelersek 30 yıl sonra bile barış anlaşması imzalanamayabilir. Çünkü dostumuz, komşumuz Gürcistan’la sınırlandırmanın henüz bitmediğini defalarca söyledik. Sınırın yalnızca yüzde 70’i tespit edildi ve doğrulandı. Rusya ile sınırlandırma sürecimiz 20 yıl sürdü, ancak 2012’de imzalandı ve üzerinden 13 yıl geçti. Henüz tüm bu direkler ve tabelalar asılmadı, sınırlama henüz tamamlanmadı. Dolayısıyla bu iki konuyu karıştırırsak barış anlaşması belki 30, 50 yıl sonra uzatılır. Bir an önce barış anlaşmasının imzalanması gerektiğine inanıyoruz iyi”.

Paşinyan’a göre, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki barışın, sınırların belirlenmesi de dahil olmak üzere, Aralık 1991 Almatı Deklarasyonu’na dayanması gerektiği konusunda birkaç kez açık ve kesin bir şekilde anlaştılar:

“Ermenistan ve Azerbaycan birbirlerinin toprak bütünlüğünü öyle anlıyorlar ki, Ermenistan toprakları Ermenistan SSC topraklarıyla, Azerbaycan toprakları da Azerbaycan SSR topraklarıyla aynı. Almatı Deklarasyonu tam olarak şunu söylüyor: Sovyetler Birliği çöktü, devletler kendi topraklarında bağımsızlığını kazandı, Sovyet devletleri arasındaki idari sınırlar devlet sınırları haline geldi. Bu, sınır belirleme sürecinin bir sınır oluşturmak değil, 1991 Almatı Deklarasyonu’na göre mevcut sınırları restore etmek anlamına geldiği anlamına geliyor.”

“Azerbaycan’ın son açıklamalarını neden darbe olarak görüyorum? Çünkü en üst düzeyde söyledikleri bu mantıkla, bu anlaşmayla doğrudan çelişiyor. Her ne kadar şu anda Azerbaycan’da bir seçim dönemi yaşansa da bu, açıklığa kavuşturulması gereken çok önemli bir nüanstır. Bu açıklamaların pratikteki siyasi anlamının açıklığa kavuşturulması gerektiğine inanıyorum.” Nikol Paşinyan eklendi yaptı.

Ermenistan Başbakanı Azerbaycan’ı Silah Kontrol Anlaşmasını imzalamaya davet etti:

“Güvenliği sağlamak ve çatışma riskini ortadan kaldırmak için Almatı deklarasyonuyla belirlenen sınır hattından askerlerin aynı şekilde çekilmesini teklif ediyoruz, ancak Azerbaycan bunu reddediyor. Sınır bölgelerini sınırlayalım diyoruz, Azerbaycan bunu reddediyor yapmak”.

Anlaşmalara aykırı olarak Azerbaycan’ın Ermenistan’a karşı toprak iddiasında bulunmaya çalıştığını iddia etti:

“Bu kesinlikle kabul edilemez.”

Nikol Paşinyan, İlham Aliyev’in Zengezur Koridoru’na ilişkin açıklamasına da şu yorumda bulundu:

“Ermenistan topraklarına ilişkin bir ‘koridor mantığı’ oluşturulmaya çalışılıyor. Bunların Ermenistan’ın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine yönelik iddialar olduğunu vurgularken, “Bu uluslararası bir konuşmadır” diyorlar. Bu kelime oyunlarından çıkmak için biz diyoruz ki, İran nasıl Nahçıvan ile Azerbaycan’ın geri kalanı arasındaki bağlantıyı sağlıyorsa, biz de bu bağlantıyı her iki taraftan demiryolu ve karayolu ulaşımıyla sağlamaya hazırız. Azerbaycan “koridor mantığını” oluştururken 10 Kasım 2020 tarihli üçlü bildiriye de atıfta bulunuyor. Ama aslında bu üçlü deklarasyonun imzalandığı andan Eylül 2023’e kadar her iki taraf da bu belgenin artık kendileri için mevcut olmadığını göstermiş oldu. Yani Dağlık Karabağ’da Rusya’nın katılımı da dahil olmak üzere gerçekleştirilen eylemler, bu belgenin artık mevcut olmadığını kanıtıdır”.

Çatışmanın kısa bir tarihi

Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki çatışma 1988’de başladı.

Uzun süren ateşkesin ardından Eylül 2020’de Azerbaycan ile Ermenistan arasında 44 gün süren İkinci Karabağ savaşı çıktı.

Azerbaycan, Karabağ’ın bir kısmı ve çevredeki 7 ilçenin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

19 Eylül 2023’te Azerbaycan Karabağ’a yerel askeri operasyon düzenledi.

28 Eylül’de ayrılıkçı “Dağlık Karabağ (Artsakh) Devlet Başkanı” Samvel Şahramanyan, “cumhuriyetin” dağılmasına ilişkin kararnameyi imzaladı.

Kararnameyi 19 Eylül 2023 sonrası duruma bağladı.

15 Ekim’de Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Hankendi şehrini ziyaret etti.

Cumhurbaşkanı Hankendi’de Azerbaycan bayrağını göndere çekti ve bir konuşma yaptı.

Konuşmasında Azerbaycan’ın tamamen egemenliğine kavuştuğunu, Karabağ sorununun bittiğini, çatışmanın da sona erdiğini söyledi.

Ancak Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşması henüz imzalanmadı.