Cumhurbaşkanı 8 köyün kurtarılmasına ilişkin planı onayladı: Bakü hangi adımı atacak?
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in yerel televizyon kanallarına verdiği röportajda, Ermeni işgali altında kalan 8 köyün (7 Kazak köyü ve Karki) akıbetine ilişkin söylediği iki konuya açıklık getirildi.
Öncelikle Bakü’nün bu köylerin iadesine ilişkin resmi planı nedir?
İkinci olarak ay sonunda konu Ermenistan ile görüşülecek.
Bunu daha önce de defalarca yazmıştık: Resmi Bakü, işgal altındaki 8 köyün iadesi konusunda “aşamalı çözüm” seçeneğini tercih ediyor, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de bunu doğruladı.
– ilk aşama: yerleşim bölgesi olmayan 4 köy – Gazah’ın Baganis Ayrim, Kızıl Hajili, Ashagi Eskipara ve Hayrimli köyleri iade edilir; Aliyev, bu 4 köyün kayıtsız şartsız iade edilmesi gerektiğini vurguladı;
– ikinci aşama: Gazah’ın Karki ve Sofulu, Yukhari Eskipara ve Barkhudarlı yerleşim köyleri tartışılıyor, çünkü yerleşim bölgelerinin geri dönüşü için bu köylere giden koridorların açılması gerekiyor; İki ülke ve halklar arasında güven ortamı oluşmadan bunu başarmanın zor olduğunu, diğer taraftan en azından ilk dönemde bu koridorların güvenliğinin nasıl sağlanacağı konusunda bir anlaşma yapılması gerektiğini;
Koridor meselesinin zorluğuna değinen Ermeni tarafı, yerleşim bölgelerinin geri dönüşünü ikinci plana atmak istiyor. Nikol Paşinyan, SSCB döneminde Ermenistan’a verilen ve yerleşim bölgesi olarak kabul edilen 3 yerleşim bölgesi Başkent, Kirki ve Gazakh köylerinin “takas”tan takas edilmesi seçeneğine dikkat çekti. Ancak Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, geri dönüşün önemine değindi. bu konuda uzman bir grup oluşturularak çözüm bulunması gerektiğini ifade etti.
Burada öne çıkan en önemli hususlardan biri Cumhurbaşkanı’nın “Ermenistan’ın bir yerleşim bölgesi köyü Azerbaycan topraklarındadır” açıklamasıdır.Başkent’ten bahsediyoruz ve bu ilk kez devlet başkanı düzeyinde ifade ediliyor. Aliyev’in “Ermeni yerleşim bölgesi” ifadesinin iki yönlü bir manevra olduğu da göz ardı edilmemelidir.
1. Mevcut dönemde anklav olmayan 4 köyün geri dönüşünün sağlanması;
2. 1920’li yılların haritalarına dayanarak sınır sınırlamasını gündeme getirerek, o dönemde Ermenistan’a “verilen” Başkent’in “Ermeni yerleşim bölgesi” olduğu iddiasını ortadan kaldırmak; Aliyev’in 20. yüzyılın başından itibaren haritaların esas alınması konusunda söyledikleri de bu bağlamda dikkat çekicidir;
Bu ayın sonunda Azerbaycan ve Ermenistan’ın devlet sınırlarının belirlenmesi konusunda komisyonların bir toplantısı planlanıyor. Aliyev, toplantıda Gazah-Tovuz bölgesinin sınırlandırılmasının yani yerleşim bölgesi olmayan 4 köyün iadesinin görüşüleceğini açıkladı.
Asıf Nerimanlı
