Gürcistan toprak bütünlüğünü yeniden sağlayabilecek mi? (YORUM)
Ağustos 2008’de Rusya Federasyonu silahlı kuvvetleri Gürcistan topraklarının bir bölümünü işgal etti. Bu olayın 15. yıl dönümünde konuşan Gürcistan Başbakanı Irakli Garibaşvili, işgal altındaki toprakların geri verileceğini söyledi.
Acaba bu ne kadar gerçekçi, Gürcistan topraklarını özgürleştirebilir mi?
“Haber Azerbaycan”‘ya konuşan siyaset bilimci Gabil Huseynli, böyle bir akımın gerçeklikten uzak olmadığını ve bu şansın her geçen gün arttığını kaydetti:
“Örneğin Amerika Birleşik Devletleri Gürcistan’ın toprak bütünlüğünün sağlanması için elinden gelen her şeyi yapacağına dair bir açıklama yaptı. Bu konu yeni dünya düzeninin unsurlarından biri haline gelecek. Böyle bir açıklama boşuna yapılamaz. ABD’nin açıklaması Rusya’yı şiddetle kınamakta ve hatta Moskova’nın Gürcistan’a kendi isteğiyle işgal ettiği ve bölücü rejimler kurduğu toprakları iade etmesinin daha iyi olacağını belirtmektedir.
Yeni bir dünya düzeninin kurulduğunu görüyoruz. 1 Ağustos 1975’te 33 Avrupa ülkesi, ABD ve Kanada’nın devlet başkanlarının Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de bir araya geldiğini hatırlattım. Avrupa’da güvenlik ve işbirliğine ilişkin Zirve Yasasını imzaladılar. Bu belgeye göre, istişare katılımcılarına 10 temel ilke rehberlik etmelidir: baskı kullanmamak; sınırların dokunulmazlığı; devletlerin toprak bütünlüğü; anlaşmazlığın barışçıl çözümü vb.
Görünüşe göre Rusya, Gürcistan’ın toprak bütünlüğünü ihlal etmiş ve meşru otoriteye karşı baskı uygulamıştır. Öte yandan, Helsinki’nin nihai kanunu, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra oluşan sınırların değiştirilmemesi için özel bir hüküm içermektedir. İçinde bulunduğumuz dönemde dünya düzeninin şekillenmesinde bu hükmün ana ilke olarak alınacağı kaydedilmektedir. Hatta ulusal self-determinasyon hükmünün çağın gerekliliklerini karşılamayan köhne bir ilke olduğu da belirtilmektedir. Dolayısıyla bu madde yeni dünya düzeni için uluslararası hukukun ilkelerinden biri olarak kabul edilemez. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra oluşan sınırların değişmemesi ilkesi ana kriter olmalıdır ve olmaktadır. Rusya da aynı yolu izlemeli. Aksi takdirde, resmi Tiflis terörle mücadele operasyonu yürütme hakkına sahip olacaktır.”
Ağustos 2008’de Rusya Federasyonu silahlı kuvvetlerinin Gürcistan topraklarını işgal ettiğine dikkat edilmelidir. 8 Ağustos 2008 gecesi Güney Osetyalı ayrılıkçılar Gürcü köylerine ateş açtı. Gürcü ordusu saldırıya geçti ve Güney Osetya’nın ana yerleşim yeri olan Skhinvali’nin büyük bir kısmının kontrolünü yeniden ele geçirdi. Rus birlikleri bu iç çatışmaya doğrudan müdahale etti. 10 Ağustos’ta Rusya Federasyonu’nun doğrudan işgali nedeniyle Tiflis, birliklerini Skhinvali’den geri çekti ve tek taraflı ateşkes ilan etti. Cumhurbaşkanı Mikheil Saakashvili, başta Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy olmak üzere Avrupa Birliği tarafından önerilen (12 Ağustos tarihli), ana noktaları ateşkese uyulması ve birliklerin üslerine dönmesi olan ateşkes planını imzaladı. Rus birliklerinin Gürcistan topraklarından çekilmesinin 1 Ekim 2008’e kadar tamamlanması gerekiyordu. Ancak gerçekte Rusya Federasyonu birlikleri, Gürcistan’ın iç ve dış politikasında bir etki unsuru olarak bugüne kadar sözde “cumhuriyetler” topraklarında kalmaktadır.
Roya Kerimli
