İş Etiği – Fazla Değerlendirildi mi, Değerlendirilmedi mi?
Etik davranış, kaliteli karakter, dürüstlük, etik dürüstlük – iş dünyasında bu insani niteliklere iyi mi bakılır? Bu tarz şeyleri hem iş dünyasında hem de hususi hayatımda etkileşimde bulunduğum insanlarla verili olarak görme eğilimindeyim. İnsanlardan en iyisini beklerim fakat beklentimle çelişen davranışlara karşı gözlerimi açık tutarım.
Florida merkezli bir tecim komisyoncusuyum. İş alıp satanlara yardım etme mesleğinde. Benim mesleğimde, bir çok meslekte olduğu benzer biçimde, bazılarının iyi iş komisyoncuları, fena iş komisyoncuları ve iyi iş komisyoncuları olarak görmüş olduğu şeylere sahipsiniz. Tüm endüstrilerin çoğunda iyi, fena ve averaj vardır. İyiyi, kötüyü yada iyiyi tanımlamaya destek olan etik uygulamalar mıdır?
Geçenlerde, bir ticari müşterinin eylemleri hakkında hususi not almamı elde eden bir ticari etkinlik yaşadım. Temel olarak, sözleşmeli olarak gireceğimiz bir iş ilişkisine ilişkin sözlü bir anlayış ve antak kalmamız vardı. Anlaşmamızı özetleyen belgeleri imzalamak için müşteriyle buluşmaya giderken başkaları müşterime yaklaştı.
Satın alan ve benim aramızda yazılı bir antak kalma yoktu. Satın alan potansiyel olarak başka bir yöne gidebilir ve bu da bana makul oranda paraya mal olabilir. Sabah 5:00’te müşteriyle buluşmak için 6 saat otomobil sürmek için ayrıldım ve toplantımıza gelmeden ortalama 1/2 saat ilkin beni aradı ve bu öteki durumu söyledi. Aklından geçenleri dinledikten sonrasında, oraya ne kadar süre içinde varabileceğimi ve evraklarımızı imzalayabileceğimizi ve işinin bu müstakbel alıcısına karşı onu temsil edebileceğimi sorduğunda birazcık memnun oldum. Bana, temsilimin yardımına ihtiyacı bulunduğunu hissettiğini, sadece durumu oldukca daha değişik şekilde ele alabileceğini söylemiş oldu. Bu değişimden ilkin, bu potansiyel müşteriyi iyi, dürüst, açık sözlü bir kişi olarak görüyordum. Davranışları bana iyi karakterli biriyle iş yapmanın kıymetini pekiştirdi.
Bu hikayeyi işletme sahibi olan birkaç arkadaşımla paylaştım ve yanıtları oldukça yaygındı. Onlar da iyi karakterli biriyle iş hayata geçirmeye büyük kıymet verirler. Sadece çevremdekilerin iyi karakterli kişilerle iş ilişkilerine bu kadar yüksek saygı duyması, ötekilerden iyi karakterin kıymetli fakat birazcık sınırı olan bir meta bulunduğunu anlamamı sağlıyor.
Birkaç hafta ilkin genç oğlum ve ben Tiger Woods’un belgelenmiş birçok ilişkisiyle ilgili durumundan bahsediyorduk. İkimiz de etken golfçüyüz ve Tiger Woods’un son 10 yılı aşkın süredir golf becerilerine fanatik kaldık.
Golf garip bir oyundur ve bir tur golfte bir şahıs hakkında birden fazla ofis tabanlı görüşmede öğrenebileceğinizden daha çok şey öğrenebileceğiniz söylenir. Oğluma, Tiger Woods karısını ve ailesini “aldattıysa”, sizce golfte aldatmış olabilir mi diye sormuş oldum. Oğlum “hayır” dedi, “niçin?” dedim. Tiger Woods’un golfü o denli mühim gördüğünü ve golfte hile yapmayacağını düşündüğünü söylemiş oldu. Ben de ona belirgin olanı sormuş oldum, “Şu demek oluyor ki golfte aldatmayı karınızı ve ailenizi aldatmaktan daha fena olarak görüyor ve çizgiyi burada çiziyor?” Genç oğlum “Evet” dedi.
Birkaç değişik müessese, dernek ve tecim grubuyla ilişkilendirildim. Bu tür grupların çoğunun etik öğretmek zorunda hissetmelerine hala birazcık şaşırıyorum. İş komisyoncusu mesleğindeyim ve iş alım satım sürecinde bireyler ve işletmelerle çalışıyorum. Müşterilerime ve müşterilerime dürüst, etik ve etik bir halde davranacağımı kati olarak kabul ediyorum, sadece başkalarının “devamlı olarak yüksek yolu seçtiğine” şahit olduğumda bilhassa dikkate alıyorum. Onlarca senedir iş dünyasının bir üyesiyim ve çoğumuzun finansal kazancı artırma arayışında bulunduğunun farkındayım. Etik davranış bu karışımda nereye oturuyor?
*İş etiğinin iş dünyasında hepimiz tarafınca öğretilip öğrenilebileceğini düşünüyor musunuz?
* İş etiği, günlük yaşam oyununda kullanılan düzgüsel etikten oldukca mu değişik?
*20, 30, 40, 50, 60 yaşındaki birine etik öğretilebilir mi? Yoksa işgücüne girmeden ilkin içinizde mi kökleşmiş?
*Birine etik olmayan bir halde davranıp sonrasında da bunu “Bu yalnız bir iş”miş benzer biçimde göstermek doğru mu? Buna Hayır diyorum ve bunu hep hissettim. “Bu yalnız iş” i hiçbir vakit hakikaten anlamadım.
*”Seni X dolarından dolandırmak zorunda kaldım fakat bu yalnız işti”, “Sana yanlış davrandığımı biliyorum fakat bu yalnız işti” ifadesini asla anlamadım – bu hakikaten ne anlama geliyor?
*Doğru etik davranış hakikaten gerçek düşünceyi gerektiriyor mu yoksa daha oldukca nefes almak ve göz kırpmak benzer biçimde istemsiz bir tepki mi?
*Bir kişiyle ilgilenmek ve dürüst etik davranış beklemek, “daha mühim iş konularının tartışılmasına” izin vermek için verili ve üstü kapalı mı yoksa öteki her şeyin çevresinde dönen mühim mevzu mu?
