Türkiye’deki 2600 yıllık anıtın üzerindeki yazı deşifre edildi – Orada ne yazıyor?
ABD’nin Pensilvanya Üniversitesi’nde Antik Yunan tarihi ve arkeolojisi profesörü Mark Mann, Türkiye’deki 2 bin 600 yıllık bir anıtın üzerindeki eski ve ağır hasar görmüş bir yazıtın şifresini çözdüğünü söyledi.
Yapılan inceleme sonucunda anıtın üzerinde “Materan” isminin yazıldığı tespit edildi. Bu, M.Ö. 1200-600 yıllarında modern Türkiye’de ortaya çıkan bir Frig tanrıçasının adıdır. O zamanın insanları tanrıçayı sadece “Anne” olarak tanıyor ve ona saygı duyuyorlardı. Çeşitli antik kültürler de bu tanrıçaya tapıyordu.
ABD Pensilvanya Üniversitesi’nden Profesör Mark Mann, Yunanlıların Frig tanrıçasını “Tanrıların Annesi” olarak tanıdıklarını kaydetti. Romalılar ona “Magna Mater” (“Büyük Anne”) adını verdiler.
Profesör, Kadmos dergisinde yayınlanan makalesinde bu anıtın Lidya Krallığı döneminde inşa edildiğini yazıyor. Bu krallık, Frig tanrıçası Matera’ya büyük saygı duyuyordu.
Anıt, doğal etkiler ve yağmacılar nedeniyle ciddi şekilde zarar gördü. Yazının okunması zor olduğundan 19. yüzyıldan itibaren tartışılmıştır. Mark Mann, anıtın doğru ışıkla fotoğraflarını çekti, eski fotoğraf ve videoları analiz etti ve yazıtın ayrıntılarını deşifre etti.
Mann’a göre Matheran adı anıtın üzerindeki daha büyük bir yazıtın parçası. Bu yazıtın tanrıçanın kimliğini ve yazıtı yaptıran kişiyi açıkladığı düşünülmektedir. Profesör ayrıca anıtın üslup özelliklerini de araştırdı ve yazıtın MÖ 6. yüzyılın ilk yarısına ait olduğunu doğruladı.
Ancak Fransa’daki Uygulamalı Araştırmalar Okulu’nda öğretmen olan Rostislav Oreshko, bu çalışma hakkında farklı bir görüş dile getirdi. Frig yazıtları üzerinde kapsamlı araştırmalar yapmasına rağmen Mann’ın çalışmalarına katılmamıştır. Oreshko, “Kadmos” dergisinde yayınlanan makalenin yazıtın okunuşunu açıkladığını ancak yeni bir yorum sunmadığını söyledi.
Oreshko, “Materan adı ve onun bir Frig tanrıçası olduğu okuması 19. yüzyılda zaten önerilmişti. Mann’ın sonuçları bu yorumu doğruluyor” dedi.
Anıtın gizemiyle ilgili tartışmalar halen devam ediyor.
Aydın
