Haredi yasa tasarısı ile ilgili sorunlar devam ediyor – İsrail Haberleri
IDF, askerlik çağındaki askerlerin askere alınması için prosedürlere başlayacak haredi (ultra-Ortodoks) erkekler IDF sözcülüğü birimi Salı günü yaptığı açıklamada Pazar günü durumu doğruladı.
Çağrının ön kontroller için yapılacağı ve sayının henüz belli olmadığı belirtilirken, bu duyurunun, önemli güvenlik, sosyal, ekonomik ve politik sonuçlar doğurabilecek devam eden bir süreçte bir dönüm noktası olduğu ifade edildi.
Açıklamada, “21 Temmuz 2024 Pazar günü, 10 Tammuz’da, Temmuz ayında başlayan gelecek yaş grubunun işe alımına hazırlık amacıyla ilk çağrı emirleri ve tarama ve değerlendirme süreçleri için bir prosedür gerçekleştirilecektir” denildi.
“Emirler, IDF’nin ultra-Ortodoks kesimden gelenlerin kendi saflarına katılımını teşvik etme planının bir parçası olarak verildi.
“IDF, İsrail Devleti’ndeki zorunlu askerlik hizmeti, halkın ordusu olması ve bu dönemde artan operasyonel ihtiyaçlar ve güvenlik tehditleri göz önünde bulundurularak toplumun her kesiminden asker alımı yapmaktadır.
Açıklamada, “IDF, siyasi düzeyde alınan karar ve hukuk çerçevesinde hareket etmeye devam edecektir” denildi.
IDF yetkilileri geçen hafta kapalı kapılar ardında yaptıkları toplantılarda, ilk olarak İsrail’in ulusal sosyal güvenlik kurumu olan Bituach Leumi’de çalışan olarak kayıtlı olanlara veya yeshiva öğrencisi olmadıklarını belirten diğer yerlerde kayıtlı olanlara taslak bildirimleri göndereceklerini söylediler. IDF, ilk önce hangi kişileri taslak olarak göndermeyi planladığını açıklamadı ve Knesset Dışişleri ve Savunma Komitesi (FADC) başkanı MK Yuli Edelstein (Likud), IDF açıklamasından kısa bir süre sonra Çarşamba sabahı “acil” bir komite toplantısı düzenleyerek “açıklamalar ve açıklamalar” alacağını duyurdu.
“Şu anda, taslak emirleri kimin alması beklendiğine dair düzenli bir mekanizma veya net kriterler olduğuna dair bir gösterge yok. Böyle bir hareket haredim arasında kaos yaratabilir,” dedi Edelstein.
“Ek olarak, taslak emirlerin yasal statüsü belirsizdir, çünkü IDF’nin bunları yayınlaması beklenirken seçime ilişkin yasal bir destek yoktur. Şu anda, taslakların tamamen rastgele bir şekilde seçilip seçilmediği veya taslak için seçilenlerin arkasında duran herhangi bir kriter olup olmadığı tamamen belirsizdir,” dedi Edelstein.
Salı günü erken saatlerde bir hükümet yetkilisi, FADC’nin konuyu düzenleyen yeni bir yasa tasarısı üzerindeki resmi görüşmelerini sürdürürken, Haredi temsilcileriyle Haredi IDF hizmeti konusunda yapılan arka oda görüşmelerinde “atılım” olduğuna dair haberleri yalanladı.
KAN News’in haberine göre, hükümet sekreteri Yossi Fuchs, Perşembe günü Ulusal Güvenlik Kabine toplantısında bu atılımdan bahsetti. Edelstein, rapora cevaben, “(Haredi) yasa tasarısının formüle edildiği tek bir yer var ve o da Dışişleri ve Savunma Komitesi.” dedi.
Edelstein’ın cevabı, hükümeti istikrarsızlaştırmamak için haredilere taviz verilmesi için baskı yapan başbakanlık yetkilileri ile koalisyon üyeleri de dahil olmak üzere, IDF’nin insan gücü ihtiyacını karşılamak ve halihazırda görev yapanların üzerindeki yükü en aza indirmek için daha geniş kapsamlı bir haredi taslağı için baskı yapan Knesset üyeleri arasındaki gerginliği yansıtıyor.
Bu gerginlik, komite görüşmeleri sırasında gündeme gelen ve uzatmayı öngören başka bir yasa tasarısına da yansıdı. zorunlu hizmet muharebe ve muharebeyi destekleyen askerler için 32 ila 36 ay ve ordunun geri kalanı için 28 ila 32 ay olmak üzere beş yıllık bir süre için. Başsavcılık, bu yasa tasarısının, haredi yasa tasarısı Aksi takdirde, görev yapanlar ile görev yapmayanlar arasında anayasaya aykırı bir eşitsizlik artışı yaşanacaktı.
Salı günü komitede bulunan Edelstein, başsavcının pozisyonunu onaylamış gibi görünüyor ve (haredi) taslak yasa tasarısında “açıklık” olmadan komitenin zorunlu hizmetin uzatılmasını onaylamak için acele etmeyeceğini söylüyor. Edelstein, hükümet yasalarını durdurmaya istekli olduğunu zaten gösterdi – komitesi Haziran ayında yedek askerlerin sınır yaşını bir yıl artıracak bir yasa tasarısını reddetti.
Edelstein, geçen haftaki gizli komite toplantılarına dayanarak, IDF’nin ihtiyaçlarını karşılamak için şu anda yaklaşık 10.000 ekstra zorunlu hizmet askerine ihtiyaç duyduğunu açıkladı. IDF, bunu zorunlu hizmetin uzatılması ve yaklaşık 3.000 haredimin işe alınmasının yanı sıra yıllık 1.800 haredi taslağını birleştirerek yapmayı planlıyor. IDF, 2025’te yaklaşık 4.800 haredim daha taslak hazırlayacağını söyledi ve Ulusal Birlik başkanı MK Benny Gantz, partisinin yalnızca iki yıl geçerli olacak zorunlu hizmetin uzatılmasını destekleyeceğini ve bundan sonra haredi kayıtlarının oranının artması gerekeceğini pazartesi günü duyurdu.
Mali etkiler
FADC’de pazartesi ve salı günü yapılan tartışmalarda haredi taslağının mali yönleri ve askeri seçeneğe eşlik etmesi beklenen ulusal kamu hizmeti seçeneği ele alındı.
Maliye bakanlığı temsilcileri Salı günkü tartışmada, bir önceki yıla göre her yıl 1.000 haredi askerlik hizmeti artışının, devletin zorunlu hizmet süresini 2030’dan itibaren 32 aya düşürmesini sağlayacağını söyledi. Ayrıca her yedek askere her yıl 10-14 gün yedek görev tasarrufu sağlayacak ve ekonomiye yıllık yaklaşık 1,3 milyar NIS tasarruf sağlayacak.
Salı günkü tartışmada Maliye Bakanlığı yetkilileri de Haredi çalışanların askere alınması politikasına şiddetle karşı çıktılar ve İsrail işyerlerine entegrasyon sürecinde olan ve dolayısıyla çalışmaya devam etme yeteneklerini kaybeden Haredileri askere almak yerine, devletin işyerlerine kayıtlı olmayanları askere alması gerektiğini savundular.
Fuchs, toplantının ilerleyen saatlerinde yaptığı açıklamada, işçi çıkarma niyetinin geçici bir önlem olduğunu ve sadece acil ihtiyaçları karşılamaya yönelik olduğunu, hükümetin politikası olmadığını açıkladı.
İsrail’deki Kaliteli Hükümet Hareketi ve İsrail Savunma Kalkanı Forumu adlı bir grup, Salı günü Yüksek Adalet Mahkemesi’ne, devletin askerlik çağındaki 60.000’den fazla haredi erkeği derhal askere almasını emretmesi için dilekçe verdi. Dilekçede, mahkemenin 25 Haziran tarihli, haredileri bir grup olarak muaf tutmak için artık yasal bir dayanak olmadığını belirten kararına atıfta bulunuldu ve devletin sadece 3.000 ek harediye askere alma emri gönderme niyetinin karara uygun olmadığı savunuldu.
Ayrıca, dilekçe sahipleri, “davalıların, ‘Tevrat’ı bir meslek olarak’ yasadışı düzenlemeyi sürdürmek için bir plan formüle etmek amacıyla ultra-Ortodoks dünyasındaki hahamlarla gizli görüşmeler yaptığını” iddia ettiler. Önerilen plana göre, yalnızca belirli kriterleri karşılayan ultra-Ortodokslar, örneğin halihazırda çalışan, evli ve çocuklu olanlar veya akıllı telefon sahibi olanlar askere alınacak.”
Dilekçe sahipleri, bunun haredimleri yeshivotlara geri “kaçakçılık”, yasadışı çalışmayı teşvik etme ve daha fazlası gibi “yıkıcı sonuçlara” yol açabileceğini savundu. Dilekçede bu “gizli görüşmelerin” varlığına dair kanıt bulunmuyordu.
Dilekçe sahipleri, yaptıkları açıklamada hükümetin tutumunu “bir haksızlıklar geçidi” olarak niteledi.
“Önerilen taslak, eşitsiz işe alım sorununu çözmekle kalmıyor, aslında onu daha da kötüleştiriyor. Devlet, yasaya ve Yüksek Mahkeme kararına uymak yerine, bunları uygunsuz yollarla atlatmaya çalışıyor,” ifadeleri yer aldı.
